De Chinese overheid gebruikt de modernste technieken om burgers goed in de gaten te houden. Hier in Nederland omarmen we dezelfde technieken geheel vrijwillig. ‘Ik denk dat verschillen met China soms kleiner zijn dan we denken.’...

... Volgens de Chinese filmmaker Jialing Zhang is het publiek zich niet bewust van het potentiële gevaar van de camera’s die overal worden geïnstalleerd, en de gezichtsherkenning. En dat geldt ook voor westerse samenlevingen. “China loopt misschien een paar jaar voorop. En het is waarschijnlijk moeilijker om het op deze schaal in Europa te introduceren omdat er betere regelgeving is en een democratie met een meerpartijenstelsel, maar het is wel mogelijk.”

 “Er zijn al voorbeelden, zoals de Franse overheid die gebruikmaakt van camera’s met gezichtsherkenning voor de Olympische Spelen in 2024. En in Duitsland gaat het debat nu over of de politie gebruik mag maken van software en data op sociale media om profielen op te bouwen van potentiële verdachten, nog voordat de misdaad is begaan. En wat te denken van de toeslagenaffaire in Nederland waarbij profielen werden opgebouwd van mogelijke fraudeurs op basis van een dubbele nationaliteit. Het is discriminatie op basis van data. En het zijn altijd de kwetsbaarste mensen die hieronder lijden.   

Gelukkig leven we nog niet in klein China, zegt Hans de Zwart, mede-oprichter van het Racism and Technology Center en zag Total Trust afgelopen weekend. ”Ik denk wel dat de verschillen met China soms kleiner zijn dan we denken. Wij zijn ook op allerlei manieren bezig sociale controle uit te oefenen en gedrag te normeren met behulp van surveillance. Alleen is het hier grotendeels een private infrastructuur die we zelf ophangen, denk aan de beveiligingscamera waarmee je op afstand kunt zien wie er voor je deur staat. Dit soort infrastructuur kan ook eenvoudig worden gebruikt door de politie, we zien al dat de overheid zich steeds meer middelen toe-eigent. ”

De Zwart maakt zich zorgen over de gedachteloosheid waarmee we dit soort surveillance-technologie in onze maatschappij toestaan. “Dit soort technologie wordt altijd geïntroduceerd bij mensen die daar weinig tegenin te brengen hebben. Denk aan gevangenen, migranten, kinderen. Mensen bij wie we onvoldoende zorgen hebben over hun rechten. Daarmee normaliseert het en komt het daarna langzaam de rest van de maatschappij ingesijpeld. Dat wordt ook wel de ‘shitty technology adoption curve’ genoemd; de adoptiecurve van vervelende technologie, zoals bijvoorbeeld camerasurveillance.”...

... Ook in Nederland gaat de politie regelmatig preventief langs bij activisten, zegt De Zwart. “Ze komen aan de deur om te zeggen dat ze je in de gaten houden en om te waarschuwen dat je niet mag oproepen tot illegale activiteiten, want anders word je preventief opgepakt. Het is een expliciete strategie om bij mensen langs te gaan om te laten zien dat ze in beeld zijn, en met de verwachting dat mensen daardoor hun gedrag aanpassen.” 

Hoe je precies aan een vlaggetje achter je naam komt blijft vaak onduidelijk en ook dat is deel van de strategie, zegt De Zwart. “Misschien is het big data, maar het kan ook een informant zijn. Dat schept onzekerheid en het gevolg daarvan is dat mensen zelfcensuur gaan toepassen...."

Wie denkt dat er niets aan de hand is zolang je je netjes gedraagt, heeft een misplaatst vertrouwen in de overheid, zegt De Zwart.

Alles bij de bron; Trouw