Eindhoven loopt voorop als ‘slimme stad’. Wie van de rand van het centrum naar uitgaansstraat Stratumseind fietst, passeert zonder het te weten zo twintig sensoren. Ze regelen het verkeer, waarschuwen bewoners bij auto-inbraken en seinen de politie in als een ruzie op straat escaleert. Hoe meer sensoren de gemeente inzet, hoe meer praktische, juridische en ethische vraagstukken opdoemen. Het FD fietste met wethouder Staf Depla langs 'dichtbesensorde' stukken van de stad en besprak de voors en tegens.

...het drukke kruispunt Cederlaan-Beukenlaan, aan de rand van het centrum van Eindhoven, zit er vol mee. Camera's die kentekens lezen registeren de verkeersdrukte. De vele bussen die het punt passeren - onder meer richting het vliegveld van Eindhoven - regelen hun eigen 'groene golf' met behulp van een radiosysteem. Depla wil graag dat de stoplichten direct met de auto's gaan communiceren. Als het stoplicht hier weet dat op het kruispunt hiervoor vijf auto's bij het stoplicht staan, moet dit stoplicht dat weten. Dan kan het precies lang genoeg op groen om die auto's door te laten en staat niemand onnodig lang stil.'

TomTom heeft de technologie om dit te regelen, en wil dit ook best. Toch zijn gesprekken tussen de gemeente en het Amsterdamse navigatiebedrijf stukgelopen. En wel omdat TomTom zich het eigendom van de verzamelde gegevens van de verkeersgebruikers wil toe-eigenen. Oftewel: zou Eindhoven de verzamelde verkeersdata in de toekomst willen gebruiken voor een andere dienst, dan zou de gemeente deze van TomTom moeten kopen. Hier speelt een principiële vraag: van wie is de informatie die met dit soort technologie wordt gegenereerd? Is die van degenen die de data 'maken' of van de bedrijven die de technologie hebben om deze te 'mijnen'?

Een woud van camera’s kijkt vanaf het dak van de fabriek van Bosch, dat allerlei sensoren produceert, neer op de terrasjes op het plein Strijp-S. Maar die camera's worden slechts door Bosch getest en verzamelen geen gegevens. Bezoekers kunnen over een tijdje de camera's in de palen tegen betaling van een paar cent een selfie laten maken. Als je wilt kan de camera straks ook aan het door jou gereserveerde restaurant laten weten dat je auto is gesignaleerd en je dus binnen een paar minuten zult aanschuiven.

En er zijn geluidscamera's. Het zijn witte, platte kastjes, uitgerust met 64 microfoontjes die het omgevingsgeluid registreren en analyseren. Een idee waarmee wordt geëxperimenteerd: Binnenkort start een proef om omwonenden met een appje op de hoogte te stellen als de geluidscamera's zorgwekkende incidenten waarnemen, zoals geloste schoten, ingetikte autoruitjes of aanhoudend geschreeuw. Regelgeving voor dit soort camera's is er niet. Welke data mag je ermee verzamelen en hoe lang bewaar je die? De gemeente heeft het voor Strijp-S in een privaatrechtelijk contract laten vastleggen met de organisatie die het gebied ontwikkelt. Maar het liefst zou je dit in een algemene plaatselijke verordening (apv) vastleggen, zegt Depla, net zoals dat het geval is bij gewone camera's. 'Maar dat kan niet. De wetten en regels houden dit soort ontwikkelingen niet meer bij.'

'City beacons' heten de hoge witte zuilen die verspreid over het centrum van Eindhoven staan. De belangrijkste functie is nu nog bewegwijzering. Maar de beacons kunnen veel meer. Bovenin hangen camera's, het ding kan via wifi-tracking de looproutes van voorbijgangers nagaan, hij is uitgerust met webcams, microfoons en speakers. Je kunt er contactloos mee betalen en de zuil meet temperatuur, luchtvochtigheid en de luchtvervuiling. Depla doet het even voor bij de beacon die midden op Stratumseind, de uitgaansstraat van Eindhoven, staat. Hij kiest een filtertje met een gek hoedje, drukt af. En dan blijkt dat de foto, zonder dat daarvoor toestemming wordt gevraagd, direct op een Facebookpagina belandt. 'Dat kan dus echt niet', zegt Depla. 'Daar moeten we wat aan doen!...

...De vele verschillende soorten data die met behulp van de beacons en andere sensoren in de stad kunnen worden vergaard, maken de situatie bijzonder, zegt Depla. Iedere sensor op zich zegt nog niet zoveel over een passerende auto, een restaurantganger of een voetganger op weg naar de kroeg. 'Elk stukje informatie op zich kan anoniem zijn. Maar als je al die losse stukjes bij elkaar legt, komt je toch dicht in de buurt van persoonsgegevens.' En die gegevens zijn natuurlijk interessant voor ondernemingen. 'Het zijn grote bedrijven waar je dan als gemeente mee te maken krijgt', zegt Depla. 'Ze helpen ons met de hard- en software en willen de data daarvoor terug...'

Alles bij de bron; FD


[registratie (kostenloos) noodzakelijk]