De nieuwe 'aftapwet' die de geheime diensten breder moet laten tappen, kan ertoe leiden dat ook gewone, nietsvermoedende burgers in de netten van de geheime diensten worden gevangen. Dat kan bijvoorbeeld als ze een bepaalde chat-app gebruiken, blijkt uit een vertrouwelijk document dat in handen is van de NOS.
Tot nu toe noemde minister Plasterk telkens één specifiek voorbeeld voor de toepassing van de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De AIVD zou straks bijvoorbeeld al het internetverkeer tussen Nederland en Syrië kunnen aftappen. Maar tegenover internetproviders geeft Plasterks ministerie andere voorbeelden, die verder lijken te gaan: het onderscheppen van al het internetverkeer tussen een bepaalde stad en een chatdienst bijvoorbeeld, blijkt uit het vertrouwelijke document.
In het voorbeeld gaat het daarbij om een fictieve stad met 400.000 inwoners; als die communiceren met de chatdienst, wordt het verkeer onderschept. De providers moeten zich buigen over de voorbeelden om te bepalen wat de nieuwe aftapwet hen zou gaan kosten. De internetproviders moeten er namelijk voor zorgen dat de taps technisch worden afgehandeld.
"We zijn hier toch wel door geschokt", zegt Ton Siedsma van Bits of Freedom. "We vreesden al voor een sleepnet, en dat lijkt ook uit te komen. Daar gaan ontzettend veel onschuldige mensen in terechtkomen." Plasterks bewering dat het niet om een sleepnet gaat klopt dan ook niet, stelt hij. "Bovendien is dit maar een indicatie, er is een grote kans dat de geheime diensten in de praktijk nog verder gaan."
In een ander voorbeeld wordt uit de doeken gedaan hoe openbare wifi-hotspots kunnen worden afgetapt. Wie toevallig op een bepaald moment verbinding maakt met een aanbieder van wifi-hotspots - denk aan de wifi-hotspots in de trein - en bijvoorbeeld een website bezoekt uit een bepaald land, kan in dat scenario ook worden afgetapt.
Ook alle telefoongesprekken tussen een bepaalde stad en een heel land moeten straks kunnen worden onderschept. Het gaat dan om al het verkeer uit die stad naar een bepaald buitenlands netnummer. Hetzelfde geldt voor rechtstreeks internetverkeer tussen iemand in een Nederlandse stad en een ander land, zoals verkeer via bittorrent.
De periode waarvoor moet worden afgetapt lijkt bovendien ook langer te kunnen zijn dan Plasterk in het openbaar zegt. Plasterk heeft het over een 'tap' die voor een maand wordt geplaatst, maar in de geheime voorbeelden spreekt het kabinet over twaalf maanden. Een kanttekening is dat veel internetverkeer, waaronder ook via populaire chatdiensten als WhatsApp en iMessage, is versleuteld. "Bij de grote chat-apps kan de geheime dienst daardoor niet meekijken", zegt hoogleraar ict-beveiliging Bart Jacobs. "Ik denk dat de impact daardoor beperkt is." Overigens staat in de aftapwet ook dat bedrijven moeten meewerken aan het ontsleutelen van data. Daardoor zou de geheime dienst mogelijk tot op zekere hoogte toch mee kunnen kijken.
Alles bij de bron; NOS