Wie beseft dat alles wordt gezien, gehoord en geanalyseerd, gaat uitsluitend gewenst gedrag vertonen, stelt cultureel ondernemer Rob van den Hove.

...Er zijn nauwelijks aanwijzingen dat de onthullingen van Snowden het collectieve sentiment ten aanzien van afluisterpraktijken ook maar iets hebben veranderd. Wie niets te verbergen heeft, heeft niets te vrezen. En u heeft niets te verbergen. Toch?

Right! Ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking gaat weleens vreemd. Bijna 12 procent heeft een verslaving. Zo'n 10 procent heeft psychische klachten. Een miljoen burgers slikken antidepressiva, een veelvoud daarvan andere medicijnen. Een op de tien mannen gaat regelmatig naar de hoeren. Eén op de zes huishoudens heeft grote schulden of dreigt die te krijgen. Honderdduizenden kinderen zijn gediagnosticeerd als niet helemaal normaal. En u? Nooit anoniem gescholden op een van onze leiders? Nooit de Poolse klusser zwart betaald? Of uw werkster? Nooit een compromitterende selfie gemaakt?

De controle heeft niet alleen een absoluut karakter gekregen, maar ook nog eens een onbeperkt geheugen. Het internet vergeet niets. Wie vandaag geen rekening houdt met de relevantie van kennis of informatie over zichzelf, kan over een aantal jaar behoorlijk bedrogen uitkomen...

...'Alles wordt uit zijn verband getrokken', zult u zeggen, 'en in nieuwe, zeer suggestieve verbanden weer aan elkaar geknoopt.' U bent letterlijk onschuldig en toch spreken de feiten u tegen. Heel eng.

Iedereen heeft vroeg of laat iets te verbergen. Natuurlijk, het houdt het samenleven draaglijk. Wie niets te verbergen heeft, heeft niks te vrezen? Iemand die niets te verbergen heeft, bestaat statistisch gezien helemaal niet. Als u zich in geen van bovenstaande voorbeelden herkent, is dat omdat de lijst beperkt is. Wie zich drie keer of meer in de voorbeelden herkent, vormt een regelrechte bedreiging voor de staatsveiligheid en wie eenmaal het digitale equivalent van de Jodenster (ongeschikt voor de gewenste samenleving) als brandmerk draagt, valt levenslang buiten de boot. Overdreven? Laten we het hopen.

Een disciplinerend systeem gebaseerd op de volledige afwezigheid van privacy werd voor het eerst in 1791 welomlijnd beschreven door Jeremy Bentham. Deze Engelse filosoof bedacht de perfecte gevangenis: het Panopticon, Grieks voor alziend. We weten nu al niet wie ons waarom vanuit Benthams toren bespioneert. Laat staan dat we de motivaties kennen van toekomstige bewoners. Of van de bewoner. Als we ons eenmaal echt realiseren dat alles van ons gezien, gehoord en geanalyseerd wordt, is één Brother al genoeg om ervoor te zorgen dat we onszelf beperken tot uitsluitend maatschappelijk gewenst gedrag.

Zonder privacy is het onmogelijk te bepalen wie je bent en wie je wilt zijn. Privacy is daarmee een eerste levensbehoefte, een grondrecht. Snowden verdient een standbeeld voor zijn geuzendaad en het referendum over de sleepwet verdient uw handtekening. Of durft u al niet meer?

Alles bij de bron; Volkskrant