Het in het geheim afluisteren van de eigen burgers, ook in Nederland, kent een lange traditie die begon direct na de Tweede Wereldoorlog. Computerworld blikt terug: hoe is het zo ver gekomen ?

1946: Diensten starten samenwerking. UKASA vormt de basis van een grootschalige internationale samenwerking om elektronisch verkeer te monitoren.

1952: Elektronische communicatie via eigen dienst. President Harry S. Truman keurt in 1952 de oprichting van de National Security Agency (NSA) goed. Het bestaan van de NSA is decennialang onbekend gebleven bij het grote publiek.

1978: Watergate leidt tot FISA. De Foreign Surveillance Act (FISA) moet burgers beter beschermen voor een op hol geslagen overheid (zoals onder Nixon) door het onmogelijk te maken om zomaar informatie te verzamelen van Amerikanen.

2001: Nederland schrikt van Echelon. Onder het UKUSA-akkoord is het programma Echelon gestart waarin informatiestromen geautomatiseerd worden bekeken. Zo worden potentiële dreigingen van bijvoorbeeld Sovjet-landen geïdentificeerd. Speciale software kijkt daarbij naar sleutelwoorden die de beheerders steeds kunnen afstemmen. Echelon II neemt ook naar fora, artikelen en nieuwsgroepen online mee en wordt daarom effectiever in het internettijdperk.

2001: Patriot Act zet voet tussen privacydeur. De zogenoemde Patriot Act legt in sectie 9 de kiem voor een cultuur die het later juridisch mogelijk maakt om op grote schaal de eigen burgers af te luisteren zonder dat deze daar überhaupt van worden geïnformeerd. 

2007: Afluisterprogramma PRISM van start. Onder de FISA-uitbreidingen ligt het juridische grondwerk om een nieuw aftapprogramma te starten. Door de aangepast wet is het volledig legaal voor de NSA om bedrijven te dwingen informatie af te staan, zonder dat daar rechtelijke bemoeienis bij komt kijken. Verzoeken die direct betrekking hebben op Amerikaanse burgers worden uiteindelijk nog wel bekeken door de toetsingscommissie FISC.

2013: IT’er onthult bestaan PRISM. Technisch medewerker Edward Snowden wordt gedetacheerd bij de NSA en schrikt van de macht die de dienst in handen heeft door PRISM. In een interview met The Guardian vertelt hij dat PRISM het democratische proces ondermijnt. Als de overheid in het geheim werkt en burgers geen geïnformeerde beslissingen – laat staan dat ze zich zorgen moeten maken over hun beslissingsproces omdat er wordt meegeluisterd – heeft democratie gefaald. “Het omzeilen van de overheid is een fundamenteel gevaar voor de democratie. Als je dat op een regelmatige basis in het geheim doet, zoals de overheid doet, geeft dit eigenlijk overheidsfunctionarissen een mandaat om naar de pers te stappen”, aldus Snowden.

Alles bij de bron; CompWorld [8 pagina's]