De Nederlandse politie heeft in 2011 en 2012 de Mexicaanse drugsbaron Joaquín ‘El Chapo’ Guzmán anderhalf jaar lang afgeluisterd op verzoek van de FBI. De operatie werd in gang gezet dankzij een informant uit de organisatie: een IT-specialist die een BlackBerry-netwerk voor het kartel had opgericht.
De IT’er gaf de FBI toegang tot het netwerk, waarna de politiedienst op zoek ging naar een land waar de server kon worden geplaatst. De Verenigde Staten waren zelf geen optie, onder meer vanwege de strenge voorwaarden waaronder mag worden getapt. Nederland bood uitkomst: vanwege de goede samenwerking met de VS en de soepele omgang met tapverzoeken. Een specialistisch team van de politie werd vervolgens ingezet om de informatie te tappen.
Honderden telefoontjes die El Chapo pleegde met zijn handlangers werden zo afgeluisterd. Pas na de operatie in januari 2013 kwamen FBI’ers naar het Landelijke Parket in Rotterdam en om uit te leggen wat de operatie had opgeleverd.
Nederlandse inlichtingendiensten kunnen in Burum geen satellieten meer afluisteren als straks het nieuwe 5G-netwerk op volle kracht draait. MIVD-directeur Eichelsheim weert zich tegen de telecomlobby. „Wij hebben onze snuffelcapaciteit nodig.”...
...De generaal-majoor die sinds 2016 de militaire inlichtingendienst leidt, wil voor één keer uitleggen waarom het zo belangrijk is satellieten af te luisteren. Een kijkje bij de Joint Sigint Cyber Unit zelf, die het afluisterwerk voor AIVD en MIVD doet, zit er niet in. Verder dan de poort kom je als burger niet. Daarom is het gesprek op het hoofdkantoor van de MIVD in Scheveningen. Wie daar naar binnen wil moet, hoe toepasselijk, wel zijn telefoon afgeven.
De Britse inlichtingendienst GCHQ gaat in het buitenland vaker op grote schaal gegevens aftappen, een methode die door critici ook wel het 'sleepnet' wordt genoemd.
Privacyvoorstanders waarschuwen dat de Britse inlichtingendienst met de methode op grote schaal communicatie kan afluisteren. "Het richt zich niet alleen op computers en telefoons, maar ook op communicatienetwerken en de onderliggende infrastructuur", zegt Scarlet Kim van Privacy International. Zij vreest dat op die manier hele groepen of landen afgeluisterd kunnen worden.
GCHQ zegt dat het op grote schaal afluisteren nodig is, omdat spionage op individuele doelwitten door versleuteling van gegevens niet meer effectief is.
Vertrekkend AIVD-directeur Rob Bertholee vindt veiligheid belangrijker dan privacy, zo heeft hij in een interview met het Radio 1-programma Dit is de Dag laten weten.
Bertholee merkt op dat in de afgelopen jaren de digitale ruimte een steeds belangrijkere plek in ons leven is gaan innemen en we daardoor ook kwetsbaarder worden. De AIVD-directeur blikt in het interview ook terug op de zorgen over de sleepwet en het referendum hierover.
Op de vraag of het belang van de samenleving veiligheid is en het belang van de burger privacy antwoordt de AIVD-directeur dat het belang van de Nederlandse samenleving verder gaat dan alleen veiligheid en er ook privacy-aspecten aan zitten. In het verleden heeft Bertholee gesteld dat veiligheid voor hem persoonlijk belangrijker is dan privacy en dat is nog steeds zo. "Je zou kunnen zeggen dat een aanslag een enorme inbreuk op je privacy is. Zo zou je dat ook kunnen noemen."
Bertholee vertelde verder dat hij de zorgen begrijpt die mensen over de bevoegdheden van inlichtingendiensten hebben, maar dat die door de nieuwe wet goed zijn ingekaderd en mensen vertrouwen in de wet moeten hebben. De AIVD-directeur ging ook in op het wantrouwen tegenover de inlichtingendiensten "De geheime dienst is er niet om een schimmig regime in het zadel te houden", laat Bertholee weten.
Zo'n drieduizend vertrouwelijke gesprekken tussen advocaten en hun cliënten in gevangenissen zijn ten onrechte opgenomen en mogelijk afgeluisterd. Dat kon gebeuren door een fout in het systeem van de telefoonprovider Telio van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
Uit onderzoek van Telio zou blijken dat er sinds vorig jaar ongeveer drieduizend gesprekken zijn opgenomen. Het is niet bekend of er in de jaren hiervoor gesprekken zijn afgeluisterd. De provider zegt dat die inmiddels allemaal zijn gewist.
Minister Dekker noemt het 'onacceptabel dat de vertrouwelijkheid van gesprekken tussen advocaten en gedetineerden onvoldoende gewaarborgd is geweest". Hij laat daarom de omvang, duur en consequenties van de programmeerfout onderzoeken.
De Google Assistent is één van de slimste stemhulpen, maar dat is niet zonder reden. Google gebruikt namelijk een hoop data om de Assistent zo goed te maken. Hier kleven nadelen aan, en het bedrijf ligt daarom regelmatig onder vuur als het op privacy van gebruikers aankomt. Android Planet vertelt je daarom alles over de Google Assistent en jouw privacy.
...Jouw gesprekken met de Google Assistent worden opgeslagen om advertenties persoonlijker te maken. De zoekmachine let bij het voorschotelen van reclames bijvoorbeeld ook naar je zoekgeschiedenis, locatie en kijkgedrag op YouTube.
...Je kunt spraakopdrachten altijd inzien en verwijderen. Ga hiervoor naar ‘Mijn Activiteit’, waar al je Google-gebruik wordt opgeslagen. Door op afspelen te klikken kun je naar de audiobestanden luisteren. Tik op de drie stipjes om het fragment te verwijderen. Het is ook mogelijk om alles in één keer weg te gooien. Ga daarvoor naar het menu, kies voor ‘Activiteit verwijderen op basis van’, tik op het pijltje en kies voor ‘Onbeperkt’. Bevestig je keuze.
...Google Assistent luistert je niet af. Je moet de spraakassistent namelijk activeren door “Ok Google” of “Hey Google” te zeggen. Een uitzondering op deze regel is de Gespreksmodus. Wanneer je deze functie aan hebt staan, blijft de Assistent meeluisteren zodat je meerdere vragen in één keer kunt stellen. We weten niet hoe lang de Assistent blijft meeluisteren wanneer je de Gespreksmodus hebt aanstaan. Hierdoor zijn er gevallen bekend waarbij gebruikers niet doorhadden dat ze werden opgenomen, en daardoor in de problemen raakten.
Google Assistent is bij lange na niet de enige stemhulp. Ook Microsoft heeft een eigen assistent, Cortana, en op Apple-apparaten heb je Siri. Verder zit ook Amazon niet stil en vooral in de Verenigde Staten is Alexa populair. Hoe regelen deze apparaten hun privacy?
Siri heeft een belangrijk voordeel ten opzichte van Google Assistent qua privacy. Alle zoekacties worden namelijk lokaal op je telefoon opgeslagen. Concreet betekent dit dat Apple geen zoekprofielen opbouwt. Ook Microsoft Cortana gebruikt spraakgegevens om de ‘gebruikerservaring te verbeteren’. Net als Google Assistent werkt ook Cortana via de cloud. Microsoft verzamelt dus alle spraakopdrachten om die vervolgens te analyseren.
Een paar jaar terug overkwam me iets raars. Ik sprak een vriend over onze vakantie naar Japan, en hoe graag we terug wilden naar dat land. Onze iPhones zaten in onze broekzak. De volgende dag kregen we allebei advertenties op Facebook voorgeschoteld voor goedkope retourtickets naar Tokio. Toeval?
Ik vroeg het dr. Peter Hannay, een Australische veiligheidsconsultant voor het cyberveiligheidsbureau Asterisk, tevens wetenschapper. Zijn korte antwoord is: jazeker wordt er meegeluisterd. Maar het hoe ervan is misschien minder duivels dan je denkt.
...En hoewel dat nog geen reden tot zorg is, zijn er wel degelijk applicaties op je telefoon die toegang kunnen hebben tot deze ‘non-triggered’-data. En of ze die data gebruiken is aan hen. Hij legt uit dat apps als Facebook of Instagram duizenden triggers kunnen hebben, “Of het nu timing is, of gebaseerd op locatie, of het gebruik van bepaalde functies - apps krijgen zeker af en toe toegang tot de microfoon en ze gebruiken ze periodiek. Maar deze data wordt volledig versleuteld verstuurd, dus de exacte trigger identificeren is heel lastig.”
Met deze woorden in het achterhoofd besloot ik een experiment uit te voeren. Ik zou twee keer per dag, vijf dagen lang, een boel zinnetjes in de buurt van mijn telefoon uitspreken die als triggers zouden kunnen werken. Vervolgens hield ik mijn gesponsorde posts op Facebook goed in de gaten. De veranderingen waren meteen te merken.
Peter verzekerde me dat er in 2018 geen enkel bedrijf de persoonlijke data die het over individuen heeft verzamelt direct aan adverteerders verkoopt. Als ze de informatie over wie er binnen die doelgroep valt naar buiten zouden brengen, raken ze hun voordeel en exclusieve toegang tot die dataset kwijt. Dus houden ze dat zo geheim mogelijk.” Hij vertelde dat hoewel tech-bedrijven onze data koesteren, ze die niet compleet geheim houden voor overheidsbedrijven. De meeste techbedrijven zijn in de VS gevestigd, en daarom is het goed denkbaar dat de NSA of CIA met hun vieze vingers aan je data zit, of dat nou legaal is in je land van herkomst of niet.
Vandaag treedt de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 in werking. Bij ons [Bits of Freedom] staat die wet beter bekend als de sleepwet. Ondanks jarenlange kritiek vanuit de hele maatschappij en een referendum waarin de stem van de burger nog eens fijntjes te horen was, is de wet een feit.
Dat betekent dat vanaf vandaag de nieuwe regels voor de geheime diensten gelden. Met weliswaar meer controle op de geheime diensten, maar ook nieuwe bevoegdheden. Het sleepnet dat we uit alle macht hebben proberen tegen te houden, is er nu. Laten we eerlijk zijn: dat maakt van vandaag voor ons geen leuke dag.
Tegelijkertijd zijn we ook, niet in de laatste plaats dankzij het referendum, heel positief gestemd. We zijn ervan overtuigd dat deze wet nog steeds beter kan worden. En dat de wet zoals die er nu ligt bij de rechter van tafel zal worden geveegd. Eerst via een kortgeding, om te zorgen dat de wet wordt gepauzeerd totdat de Tweede en Eerste Kamer zich over de wijzigingen hebben uit kunnen spreken.
En mocht dat allemaal niet helpen, als blijkt dat deze wet nog steeds een onvoldoende krijgt, dan is het waarschijnlijk tijd om de wet aan de rechter voor te leggen. Laten we hopen dat het niet nodig is, maar wij zullen altijd blijven streven naar een land en een geheime dienst met een wet die past bij onze samenleving: open, vrij en gericht op de bescherming van onze grondrechten.
