Ook in rechtbanken en bij grote evenementen mag de politie in België nu camera’s plaatsen. De politie krijgt eveneens toegang tot beelden die door de organisator van een evenement worden gemaakt. Dit alles is nu bij wet vastgelegd.
De Koninklijke Besluiten volgen op de zogenoemde Camerawet die al eerder werd goedgekeurd. De wet is nu uitgebreid met de mogelijkheid om camera’s in te zetten op voor het publiek toegankelijke, besloten plaatsen. Veelal gaat het hierbij om tijdelijke installaties. Volgens het kabinet van de minister van Binnenlandse Zaken zijn er wel voorwaarden verbonden aan de inzet van tijdelijk cameratoezicht. De rechtbank dient vooraf toestemming te geven en cameratoezicht moet als middel proportioneel zijn ten opzichte van het doel.
Volgens de Belgische overheid is het dankzij de Koninklijke Besluiten mogelijk geworden voor organisatoren van evenementen om cameratoezicht op een gestructureerde en systematische manier in het beveiligingsplan op te nemen, evenals de vermelding dat de politie ondersteuning biedt bij het bekijken van de beelden en het reageren daarop.
De NS gaat alle 700 veiligheidsmedewerkers de komende tijd van een bodycam voorzien die beeld en geluid kan opnemen. Medewerkers van Veiligheid & Service kunnen de bodycam inschakelen op het moment dat er een "ingewikkelde situatie" ontstaat, zo laat de NS weten.
Justitie, politie en NS kunnen de beelden van de bodycam, in aanvulling op de camera's die er al zijn in treinen en op stations, gebruiken voor opsporings- en vervolgingsdoeleinden. Er heeft al een halfjaar durende proef plaatsgevonden waarbij 80 veiligheidsmedewerkers met een bodycam werden uitgerust. Tijdens de proef is twee keer beeldmateriaal gevorderd naar aanleiding van een incident. Deze beelden hebben bijgedragen aan het vervolgproces.
In totaal telt Nederland naar schatting anderhalf miljoen bedrijfs- en privécamera’s. Particulieren en bedrijven kunnen hun camera’s vrijwillig aanmelden bij de politie. De digitale ogen zijn welkome hulpmiddelen in tijden van politieschaarste.
Nederlandse politiebonden hopen daarom dat het verplicht wordt om camera’s aan te melden bij de overheid, zoals deze maand in België gebeurde. Iedereen die daar nu een camera installeert, moet deze aanmelden bij het ministerie van Binnenlandse Zaken.
Experts en privacywaakhonden waarschuwen voor gevaren van de particuliere camera’s. De systemen zouden eenvoudig te hacken zijn, ook wordt de privacy van omstanders niet altijd gerespecteerd. Privacyexpert Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar Recht en Informatiemaatschappij aan de Universiteit Leiden; ,,Als je elke camera in Nederland wil controleren, moet je een privacypolitie van 10.000 man optuigen.''
De oplossing ligt volgens Zwenne dan ook meer in voorlichting en bewustwording: ,,Als overheid moet je de norm stellen. Het is onfatsoenlijk om zomaar mensen overal te filmen. Dat moet het algemene besef worden.''
We worden in ons dagelijks leven intussen meer wel dan niet gefilmd. Op de invalswegen van onze steden, in de supermarkt, aan de bankautomaat en in de gangen van het ziekenhuis. Maar ook op de werkvloer worden we steeds vaker in het oog gehouden.
Bedrijven die gebruik willen maken van bewakingscamera’s moeten daarvoor een aanvraag doen bij de Gegevensbeschermingsautoriteit, voorheen de Privacycommissie. Volgens de recentste cijfers werden in 2017 1.129 nieuwe aanvragen gedaan om camera’s op de werkvloer te mogen plaatsen. Dat is een aangroei met 7 procent in vergelijking met het jaar voordien. In totaal zijn er nu in België al 7.632 bedrijven die camera’s hebben geïnstalleerd.
De aanwezigheid van camera’s in een bedrijf wordt geregeld door een cao die in juni 1998 door de Nationale Arbeidsraad (NAR) werd opgesteld. Daarin wordt in de eerste plaats duidelijk gemaakt welk doel de camerabewaking mag hebben. Het gaat hier om de controle van veiligheid en gezondheid, de bescherming van goederen van de onderneming, de controle van het productieproces en de controle van het werk van de werknemer.
Voor de eerste drie doeleinden mag de camerabewaking permanent zijn, op voorwaarde dat de controle van het productieproces op de machines slaat. Voor procescontrole die betrekking heeft op werknemers of voor de controle van de arbeid van de werknemer mag camerabewaking enkel tijdelijk. Wat dat laatste betreft, mogen de camerabeelden overigens niet als enig bewijsmateriaal voor de beoordeling van een werknemer worden gebruikt.
De cao van de NAR benadrukt ook dat de camerabewaking proportioneel moet zijn. Dat wil met andere woorden zeggen dat er geen buitensporig gebruik van gemaakt mag worden en geen sprake mag zijn van inmenging in de private levenssfeer van de werknemer.
De sneltrams tussen Utrecht, Nieuwegein en IJsselstein hebben nieuwe beveiligingscamera's. Ze zetten de reizigers er 'haarscherp en gekleurd op', meldt de provincie Utrecht als beheerder.
In elke tram zijn acht camera's ingebouwd. Vanaf het plafond registreren ze het gedrag van iedereen die gebruik maakt van het openbaar vervoer. De camera's zijn zo opgesteld dat alles goed te volgen is. De trambestuurder kan in de cabine meekijken op een monitor, maar hij of zij kan de beelden niet terugzien of wissen.
De digitale beelden worden ruim een week bewaard. Daarna worden ze automatisch vervangen door nieuwe opnamen. De politie kan beelden van verdachten door speciale software halen waarmee gezichten snel kunnen worden herkend.
Belgische bedrijven plaatsen vaker camera's op de werkvloer om onder andere het eigen personeel in de gaten te houden. "De hoofdreden waarom bedrijven camera’s op de arbeidsplaats plaatsen is om diefstallen door het eigen personeel tegen te gaan. 4 op de 10 diefstallen in een handelszaak zijn immers het werk van eigen medewerkers", zo stelt zelfstandigenorganisatie NSZ.
Bedrijven in België mogen niet zomaar een camera op de werkvloer plaatsen. Dit is gebonden aan de CAO, die aangeeft wat is toegestaan. Zo mag een camera alleen worden geplaatst als het gaat om veiligheid en gezondheid, bescherming van de goederen van de onderneming, controle van het productieproces en controle van de arbeid van de werknemer. Medewerkers moeten daarnaast van tevoren over de plaatsing van de camera's worden ingelicht. Ook moeten bedrijven een aanvraag indienen voor het regelen van de camerabewaking.
Een team van wetenschappers uit Groot-Brittannië en India heeft een methode gevonden om hooligans die over de streep gaan er razendsnel uit te pikken: met drones en kunstmatige intelligentie. Dankzij een neuraal netwerk dat geleerd heeft geweld te herkennen, kan een drone die een grote groep mensen filmt snel de boosdoeners eruit pikken.
Ik kan me zo voorstellen dat menig politiekorps hier wel oren naar heeft.
Dankzij de vernieuwde camerawet weet de politie straks exact waar er in België veiligheidscamera’s hangen. “Vroeger hield de Privacycommissie dit bij, nu nemen wij over”, klinkt het bij Binnenlandse Zaken.
Dat betekent dat de eigenaars van alle 52.241 camerasystemen die bij de Privacycommissie bekend zijn - 43.377 van handelaren en particulieren, 7.904 van bedrijven en 960 van steden en gemeenten - zich binnen de twee jaar opnieuw moeten registreren. “Politiediensten krijgen daardoor met één klik een overzicht krijgen van alle veiligheidscamera’s in de buurt van een misdrijf.” De registratie is gratis. Wie z’n camerasysteem niet aanmeldt, riskeert een boete tot 20.000 euro.
