Dat bedrijven online persoonlijke informatie verzamelen, vinden veel mensen een probleem. Toch ondernemen we vaak geen actie om onze data te beschermen. Alternatieven voor de diensten van grote dataverzamelende bedrijven, zoals Google en Facebook, lijken voorbehouden aan een kleine groep databewuste nerds. Wat houdt ons tegen om onze online privacy te beschermen?

....Een belangrijke reden is dat het je veel kost om helemaal te stoppen met diensten die data over je verzamelen. “Al mijn familieleden en mijn vrienden zitten op WhatsApp. Ik kan misschien wel overstappen naar een alternatief, maar mijn moeder begrijpt niet hoe dat werkt, het lukt haar niet. Zelfs mijn bijbaan maakt het lastig. Ik moet in de Whatsapp-groep van mijn baas zitten”, zo vertelt de fictieve student Rosa in werk van mediakunstenares Roos Groothuizen.

In 2021 maakte Groothuizen een escaperoom waarin de spelers op zoek moeten naar deze Rosa. Tijdens het spelen van de escaperoom kom je erachter dat Rosa is gevlucht, maar niet fysiek. Ze probeert te vluchten van techbedrijven, zoals Google en Facebook. Alleen de kosten om te stoppen met het gebruik van sommige diensten zijn te hoog om echt te ontsnappen...

Daarnaast denken we vaak überhaupt niet na over de gevolgen van wat we online aan persoonlijke data delen. We willen nu weten wat de mooiste trouwlocaties in de buurt zijn, dus googelen we. We denken niet na over dat we het Google door deze zoekopdracht wel heel makkelijk maken om onze relatiestatus te achterhalen. Kruikemeier vertelt dat dit een bekend fenomeen is dat je de present bias noemt. Mensen hebben de neiging om liever voor de directe kortstondige beloning te gaan, bijvoorbeeld een antwoord op je vraag, dan voor de (beetje vage) beloning op lange termijn, namelijk de bescherming van je privacy.

We zijn dus niet heel geneigd om actief onze online privacy te beschermen. Daar komt nog bij dat veel mensen twijfelen of het wel zin heeft om dat te doen. Strycharz vertelt dat mensen vaak een gevoel van onmacht hebben als het over dit onderwerp gaat. 

...Wat volgens Strycharz mensen wel aanspoort tot actie, is uitleg geven dat je wél iets kunt doen om je online privacy te beschermen en mensen direct instructie geven over hóé ze dat kunnen doen. 

Mediakunstenares Groothuizen is na het maken van de escaperoom ook zelf actief aan de slag gegaan om te zorgen dat er online minder data over haar wordt verzameld. “Ik probeer geen data te delen waar dat kan en praktisch is. Soms moet ik wel data delen. Het is een soort flexitariërschap, maar dan met data: digitariërschap.” Ze hoopt met het digitariërschap ook anderen aan te moedigen om waar mogelijk hun data te beschermen. “Deze strategie maakt het beschermen van je data en de technologie die je daarbij helpt, hopelijk ook steeds makkelijker. Een gedeelte van de niet-datahongerige technologieën is namelijk nog best ingewikkeld. In de jaren tachtig kreeg je als vegetariër smerige sojabrokken. Doordat er toen mensen bereid waren om vegetariër te blijven, zijn er nu freaking vegakipnuggets!”

Zo word je een digitariër

Twee tips die helpen om minder data te delen:

• Installeer een trackerblocker, software waarmee je minder makkelijk over het web bent te volgen. Als je een website bezoekt, wordt er namelijk vaak verbinding gemaakt met een dataverzamelingstool (een tracker). Die tool ziet wie de bezoekers zijn van een website. Dezelfde dataverzamelingstools staan meestal op heel veel verschillende websites, waardoor de tools je over het web kunnen volgen. Een trackerblocker blokkeert een groot gedeelte van dit soort dataverzamelingstools. Ghostery is zo’n trackerbloker die voorkomt dat bedrijven je online kunnen volgen. Je kunt met Ghostery ook zien welke bedrijven data over je proberen te verzamelen. Ghostery kun je hier installeren.
  
  
• Zet gepersonaliseerde advertenties uit. Hiermee voorkom je dat bedrijven gegevens verzamelen, gebruiken en delen om je advertenties voor te schotelen die gebaseerd zijn op jouw online gedrag. Het verschilt per browser hoe je gepersonaliseerde advertenties kunt uitzetten. Op de website YourOnlineChoices kun je in elke browser gepersonaliseerde advertenties uitschakelen.

De slides van de trainingen die Joanna Strycharz gebruikte in haar onderzoek, zijn hier te vinden.

Alles bij de bron; Nemo Kennislink [lekker lang lezen artikel]