Dankzij een nieuwe wet hoeven Franse werknemers na werktijd het mailtje van de baas niet meer te beantwoorden. Maar op de werkvloer zitten veel werkgevers het personeel steeds dichter op de huid.

Zo maken logistiekbedrijven dankbaar gebruik van technieken om de bedrijfsvoering te optimaliseren. En ja, dat gaat gepaard met wat extra toezicht. Met al hun sensoren zijn vrachtwagens onderhand rijdende datacentra. Via een boordcomputer staan vrachtwagens voortdurend in contact met de controlekamer van het transportbedrijf. Bij sommige transportbedrijven seinen vrachtwagens meer informatie door dan alleen hun locatie. Zo introduceerde transportverzekeraar TVM vorig jaar een proef met eyetrackers, die de ogen van vrachtwagenchauffeurs filmt en gaat piepen bij slaap of onoplettendheid. Een stap te ver, vindt FNV-voorlichter Mariëtte van Dijk. 'Dit betekent dat je de hele tijd in de gaten wordt gehouden.'

Ook op kantoor kan de nieuwsgierige baas meer toezicht houden. 'Veel bedrijven checken hun werknemers op enige wijze', zegt Vonne Laan, advocaat privacyrecht bij Van Doorne. Onderzoeken suggereren dat werkgevers geregeld snuffelen in andermans mailbox. We surfen en mailen vaak op werklaptops en -telefoons die we ook privé mogen gebruiken. 'Sommigen hebben helemaal geen privéapparaten meer', ziet Laan. 'Ik krijg veel vragen over hoever de werkgever dan mag gaan met controleren.' Voor die controle bestaat allerlei software. 'Er zijn systemen die ongewenst surfgedrag registreren', aldus Laan. 'Andere bedrijven blokkeren simpelweg de toegang tot bepaalde sites.' Mailboxen laten zich scannen op malware, of bij verdenking van een misdrijf. Voor de argwanende bedrijfsleider bestaat zelfs algehele-employee-monitoring-software. Werkgevers lopen hier niet mee te koop, dus hoeveel dit wordt gebruikt is moeilijk te zeggen.

Enkele Nederlandse startups deelden wearables uit aan hun werknemers, draagbare apparaten die gezondheidsdata registreren - denk aan hartslag en slaapritme. Deelname was vrijwillig en dus leek er weinig mis met het cadeau. Toch tikte de Autoriteit Persoonsgegevens deze bedrijven op de vingers. 'Er is niet snel sprake van totale vrijwilligheid', licht een woordvoerder toe. 'Als je werkgever zegt: goh, leuk als je meedoet, dan ben je als werknemer eerder geneigd dat te doen.' Maar in hoeverre is deze ontwikkeling tegen te houden? Grote bedrijven als Shell experimenteren met zogeheten hr-analytics, die op basis van een berg data (e-mails, chats) de productiviteit of de werksfeer peilen. Bij dergelijk 'datagedreven hr-beleid' zijn wearables een logische volgende stap. Alleen de privacywetgeving ligt nog dwars.

Ook buiten kantooruren gluren chefs geregeld mee. Werknemers zijn vanwege uitlatingen op Twitter of Facebook de deur gewezen. Soms gaat de rechter daarin mee, soms niet. Het uitkafferen van de baas of een racistische opmerking kan reden zijn om iemand te ontslaan. 'Ook dan is van belang dat het sociale mediabeleid vooraf duidelijk is gecommuniceerd', aldus Laan. Het venijn van zo'n gedragscode is dat deze ook geldt voor je twittergedrag buiten werktijd - en ja, daar doet een Franse wet niets aan af.

Alles bij de bron; Volkskrant