Afluisteren via de teddybeer van je kind. Voor slachtoffers van huiselijk geweld is het vaak niet genoeg om het huis te ontvluchten. Daarna gaat het via technische hulpmiddelen gewoon door. Een meerderheid van de slachtoffers van huiselijk geweld heeft inmiddels met deze relatief nieuwe vorm van online intimidatie te maken, zo vertelt Paula van den Boom, projectleider van Safety Ned.
Safety Ned is opgericht door vier grote Nederlandse opvangorganisaties en wil slachtoffers helpen door hen te informeren hoe ze veilig gebruik kunnen maken van nieuwe technologie. Dat varieert van tips voor veilig socialmedia- en smartphonegebruik tot het beheren van je DigiD.
Bij één van de slachtoffers die hulp krijgt van Safety Ned wist haar ex-partner precies waar ze was en wat ze daar deed. Wat bleek: hij had tijdens de relatie software op haar telefoon geïnstalleerd om haar in de gaten te houden. Deze zogeheten spyware, die je voor een paar honderd euro koopt en relatief gemakkelijk op een smartphone installeert, houdt bijvoorbeeld bij waar je bent, met wie je belt en wat je allemaal schrijft in WhatsApp.
Ook bij een ander slachtoffer werd de telefoon gehackt door haar gewelddadige ex. Zelfs nadat ze al haar wachtwoorden had aangepast, kon haar ex nog overal bij - zoals haar persoonlijke documenten en financiële administratie in de cloud. Ze deed aangifte van computervredebreuk, maar de politie had te weinig tijd om deze zaak uit te zoeken. Ze probeert dit onderzoek nu via het Gerechtshof af te dwingen.
Helaas is er geen oplossing die voor iedereen werkt, maar je kunt maatregelen nemen om jezelf zo goed mogelijk te beschermen;
Spyware op je telefoon; Bij zowel een Android-telefoon als iPhone is het herstellen naar de fabrieksinstellingen in de meeste gevallen de oplossing om de spyware te verwijderen. Ook het installeren van de nieuwste updates zorgt ervoor dat deze software lastiger op je telefoon kan worden geïnstalleerd. In sommige gevallen is de Android-spyware zo hardnekkig dat hij zelfs na het herstellen naar de fabrieksinstellingen nog actief is. Als je dat verdenkt, schaf dan - indien je daar de middelen voor hebt - een nieuwe telefoon aan, of gebruik tijdelijk een telefoon van betrouwbare vriend of vriendin.
Spyware op je PC; Je partner of ex kan ook spyware op je laptop installeren. Bij een Windows-computer kun je het besturingssysteem opnieuw installeren. Let daarbij op dat je de C-schijf volledig wist (formatteren), en maak van tevoren van al je belangrijke bestanden een backup. Je vindt hier een stappenplan. Ook Macs kun je opnieuw installeren en de volledige schijf wissen. Hoe je dit doet, lees je hier. Door de volledige schijf te wissen wordt ook de spyware van de computer verwijderd.
Als je bent geïnfecteerd met de bekende spyware FlexiSpy, dan kun je hier een programmaatje downloaden dat de spyware verwijdert.
Spyware in objecten; Dit is een lastige situatie, maar niet zeker niet ondenkbaar: een partner of ex die spionageapparatuur in objecten plaatst. Deze apparaten zijn vaak vrij klein en kunnen dus in objecten worden verstopt. Hier is geen duidelijk advies over te geven, omdat deze spionageapparatuur in allerlei dingen kunnen worden gestopt. Houd er dus rekening mee dat partners en exen heel ver kunnen gaan om hun slachtoffers in de gaten te houden.
Verander je wachtwoorden; Door je wachtwoorden te veranderen houd je je partner of ex buiten de digitale deur van je accounts. Op die manier kunnen ze bijvoorbeeld niet in je email, Facebook, bank of DigiD. Wijzig je wachtwoorden voor alle diensten die je vaak gebruikt. Ter voorbeeld: een gewelddadige man kwam achter het adres van zijn ex-vrouw door in te loggen op een populaire webshop en daar haar bezorgadres te bekijken.
Let op je socialmediagebruik; Sociale media kunnen veel over je leven verraden. Niet alleen de berichten die je plaatst, maar ook als je bijvoorbeeld locatiegegevens aan de berichten toevoegt. Daarom: kijk goed naar met wie je berichten op sociale netwerken deelt, en kijk uit met het delen van locatiegegevens op bijvoorbeeld Facebook, Twitter en Instagram. Check dus niet in bij een locatie, schakel de locatiegegevens uit en pas op met het delen van foto's: deze kunnen locatiegegevens bevatten.
Zoek hulp; Als je het idee hebt dat je online wordt bespioneerd, zoek dan vooral hulp. Ga naar het politiebureau, neem een advocaat onder de arm of contacteer instanties als Slachtofferhulp en Safety Ned. Gebruik dan wel altijd de telefoon van een betrouwbare vriend of vriendin, en niet je eigen, mogelijk met spyware besmette, telefoon. Let er wel op: als je maatregelen neemt om de mogelijke spyware te verwijderen, vernietig je ook bewijsmateriaal. Mocht je aangifte willen doen, dan is het bewaren van dit bewijsmateriaal belangrijk.
Alles bij de bronnen; RTL1 & RTL2