Inwoners van Arnhem gooien met een afvalpas niet alleen hun vuilnis in de container, maar ook hun privacy. Arnhemmer Michiel Jonker trekt al jaren ten strijde tegen de gemeente Arnhem, tot aan de Raad van State toe. Hij wil het 'verzamelen van persoonsgegevens' via afval tegengaan.
Een denkbeeldige inwoner van Arnhem loopt op een willekeurig tijdstip naar een ondergronds vuilniscontainer. Hij houdt zijn persoonlijke afvalpas voor de ondergrondse container en gooit er een vuilniszak in. Vanaf 1 januari zien ambtenaren van de gemeente Arnhem deze handeling in hun computer. Ze zien deze inwoner of iemand uit zijn huishouden de zak op dat tijdstip weggooide. De gemeente gebruikt deze gegevens om met hem af te rekenen. Wat zou de gemeente in theorie, nog meer kunnen doen met de gegevens op de afvalpas?
1. Anna heeft een uitkering. Dat zij samenwoont heeft ze niet gemeld. De vuilniszak die Anna weggooide, was al de vierde die week. Uit de gegevens op de afvalpas van Anna valt af te leiden dat zij niet alleen woont.
2. Het afvalverwerkingsbedrijf meldt bij de gemeente dat er zakken met wietafval zijn aangetroffen in een ondergrondse container. In het registratiesysteem is te zien dat Kees om middernacht zes zakken afval in één uur in de container gooide. En dat terwijl hij alleen woont. In het systeem is ook te zien dat hij ongeveer één keer per maand een grote hoeveelheid afval in een uur tijd loost. Kees krijgt bezoek van de politie.
4. Merel zit op een IT-opleiding. In haar vrije tijd vindt ze het leuk om pogingen te doen systemen te hacken. Met de afvalpas is haar dat gelukt. Ze heeft 'm gekraakt en kan zo vaak ze wil afval in de container gooien. Ze deelt de pas met haar hele studentenflat. De gemeente Arnhem ziet dat er in de studentenflat plotseling nooit afvallozingen meer zijn. Hoe kan dat? Een afvalcoach van de gemeente gaat op onderzoek uit.
5. Het is het einde van het jaar en de gemeente Arnhem wil afrekenen met Hendrika. Een ambtenaar kijkt in de computer en ziet dat de hoogbejaarde vrouw, iedere week op hetzelfde tijdstip, om 14.00 haar afval loost. Maar de laatste drie weken plotseling niet meer. Zou er iets aan de hand zijn met haar? De ambtenaar vraagt een wijkcoach een kijkje te gaan nemen.
,,Dit zijn allemaal realistische scenario's’’, zegt Michiel Jonker. ,,In die scenario's lees ik vooral wat de gemeente met de gegevens kan doen. Echter moet je er bij stilstaan dat kwaadwillenden het systeem kunnen hacken en de gegevens doorverkopen. Data over de gedragingen van mensen zijn geld waard. Ook kan de politie om inzage vragen wanneer zij iemands gedragingen willen analyseren. Als de gegevens er eenmaal liggen, wordt er wat mee gedaan, daar kun je van op aan. Afval inzamelen zou absoluut anoniem kunnen. Kijk naar Nijmegen. Daar moeten inwoners vuilniszakken kopen met een speciaal logo. Met dat logo kan het vuilnis in de container. Volstrekt anoniem en de gemeente krijgt alsnog per zak betaald.’’
Michiel wil niet met foto, leeftijd of persoonsgegevens in de krant. Om privacyredenen uiteraard.
Alles bij de bron; deGelderlander