D66 en GroenLinks in Utrecht zijn niet te spreken over de controle van álle auto’s die een bedrijventerrein of de Meubelboulevard in Utrecht oprijden. ,,Dit is politiewerk. En hoe zit het met de privacy’’, vraagt Steven de Vries van GroenLinks zich af. Zijn D66-collega Arjan Kleuver is al net zo negatief over het initiatief van de Utrechtse bedrijven en het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV).
Sinds begin deze maand worden met de bestaande beveiligingscamera’s bij de toegangswegen van zeven bedrijventerreinen en de Meubelboulevard bij Kanaleneiland alle kentekens van passerende auto’s geregistreerd. Daarna wordt in het ‘Vermiste Auto Register’ gecontroleerd of de auto gestolen is. Is dat het geval, dan volgt een surveillance-auto van het beveiligingsbedrijf de auto tot de politie is gearriveerd. Het systeem is bedacht om de criminaliteit te verminderen. Het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV) stelt dat gestolen auto’s vaak bij bedrijventerreinen gestald worden en vaak ook gebruikt worden voor andere criminele activiteiten. Jean Huijten stelt dat de bedrijven gewoon willen voorkomen dat criminelen in hun bedrijven inbreken. ,,Dat doen ze in de regel niet met hun eigen auto.’’
Dit systeem wordt inmiddels in twaalf andere steden voornamelijk op bedrijventerreinen toegepast.
Volgens Jean Huijten van U-safe, dat de camerabeveiliging op de Utrechtse bedrijventerreinen regelt, is het systeem in 2016 aangemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens. ,,Daarnaast zijn al onze camera's op de openbare weg bij de gemeente geregistreerd en goedgekeurd. De kentekengegevens worden ook niet bewaard.''
Kentekengegevens, verkregen met bijvoorbeeld camera’s langs de weg, kunnen persoonsgegevens zijn en daarom mag de Belastingdienst deze niet zomaar bewaren, zo oordeelt de Raad van State vandaag. De hoogste bestuursrechter oordeelt dat De Belastingdienst wel de mogelijkheid heeft om de kentekengegevens nader te onderzoeken en aan een persoon te koppelen. Daarmee wordt het rijgedrag van de automobilist zichtbaar.
Een dergelijke inbreuk op de privacy mag alleen als daar een duidelijke wettelijke grondslag voor bestaat, zo schrijven de Grondwet en het EVRM (Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens) voor. Net als de Hoge Raad oordeelt de Raad van State dat die wettelijke grondslag voor het verzamelen en verwerken van deze gegevens door de Belastingdienst ontbreekt. De Belastingdienst werd eerder teruggefloten door de Hoge Raad. Die oordeelde dat de fiscus moest stoppen met het op grote schaal verzamelen en opslaan van flitsfoto’s om lease-rijders te controleren.
De Hoge Raad oordeelde in februari dat de Belastingdienst kentekenfoto's die met ANPR-camera’s zijn gemaakt niet mag gebruiken voor de controle van rittenregistraties in het kader van privé-gebruik van een auto.
Naar aanleiding van uitspraak van de Hoge Raad verzocht de Autoriteit Persoonsgegevens de Belastingdienst in maart om de kentekenfoto's direct en onomkeerbaar uit de bestanden te verwijderen en te vernietigen en haar hier over te informeren. "Voor het systematisch vernietigen van de ANPR-camerabeelden was een gestructureerd proces nog in voorbereiding. Wel heeft op een aantal momenten vernietiging van fiscaal niet-relevante beelden plaatsgevonden. Het vernietigen van het centrale bestand met ANPR-camerabeelden naar aanleiding van de uitspraak van de Hoge Raad en het nadien ontvangen verzoek tot vernietiging van de Autoriteit Persoonsgegevens nam enige tijd in beslag en is op 4 mei 2017 afgerond", aldus Wiebes.
Vanaf dat moment zijn er bij de Belastingdienst geen centrale bestanden meer met kentekenfoto's. Volgens Wiebes zijn de beelden vernietigd inclusief de bij de beelden horende metadata (gegevens over de beelden, zoals datum, tijd, plaats). Het proces om de camerabeelden uit de technische back-ups te verwijderen is nog gaande en zal 90 dagen na 4 mei gereed zijn.
Aanstaande donderdag vindt bij de rechtbank Amsterdam een nieuwe rechtszaak plaats over anoniem parkeren met contant geld. De zaak is aangespannen door stichting Privacy First. Begin 2015 won Privacy First haar eerste rechtszaak tegen kentekenparkeren: sindsdien zijn automobilisten niet meer verplicht om bij het parkeren hun kenteken in te voeren. Een jaar later werd dit oordeel bevestigd door de Hoge Raad.
Wie geen kenteken invoert ontvangt echter nog steeds een parkeerboete die pas na bezwaar, met betalingsbewijs, wordt vernietigd. "Zo word je als goedwillende burger dus nog steeds gestraft als je anoniem wilt kunnen parkeren. Het is Kafka", aldus Privacy First-voorzitter Bas Filippini. Volgens de advocaat van de privacyorganisatie is de Hoge Raad duidelijk geweest en is het verplicht invoeren van kentekens niet toegestaan. "Kentekenparkeren dient dus te worden afgeschaft", zegt advocaat Benito Boer.
Naast de vraag of kentekenparkeren rechtmatig is, zal in deze zaak met name het gebrek aan contante of anonieme betalingsmogelijkheid centraal staan.
Privacy First nodigt u hierbij van harte uit om bij de openbare rechtszitting aanwezig te zijn. Deze zal plaatsvinden op donderdagochtend 29 juni as. om 9.00u bij de rechtbank Amsterdam: zaak L.T.C. Filippini vs. gemeente Amsterdam, zaaknr. AMS 16/1758 PARKBL. Adres: Fred. Roeskestraat 73, gebouw G (Parnas). NB: dit is de nieuwe tijdelijke locatie van de rechtbank. Klik HIER voor een routebeschrijving.
Het advies gaat over het gebruik van het systeem van de zogenoemde anpr-camera's. Dit betreft het systematisch verzamelen, vastleggen, bewerken en jarenlang bewaren van gegevens over de bewegingen van voertuigen op diverse plaatsen in Nederland. De Autoriteit Persoonsgegevens vindt dat nader moet worden gekeken naar de verstrekking van de gegevens aan derden en aan het buitenland, en naar de beveiliging van het opslagsysteem.
De toezichthouder vindt dat de huidige wettekst ruimte laat voor het gebruiken van de opgevraagde gegevens voor andere doeleinden dan waarvoor de de bevoegdheid is bedoeld, namelijk het opsporen van verdachten van een misdrijf of het kunnen aanhouden van een voortvluchtige persoon. Daarnaast constateert de Autoriteit Persoonsgegevens dat het ontwerpbesluit slechts op één aspect van de informatiebeveiliging toeziet: de authenticatie van een geautoriseerde persoon. Volgens de toezichthouder ontbreken bepalingen die toezien op de beveiliging van het centrale opslagsysteem tegen bijvoorbeeld hackpogingen. Daarbij constateert de autoriteit dat in het ontwerpbesluit geen melding wordt gemaakt van het niveau van de beveiliging bij het inloggen door geautoriseerde personen; er wordt bijvoorbeeld niets gezegd over het gebruik van tweetraps- of drietrapsauthenticatie. De toezichthouder wil dat de minister dit nader uitwerkt.
Eind 2016 besloot de regering van België dat er ongeveer 1.000 ANPR-camera's langs de Belgische autosnelwegen worden geïnstalleerd: een cameraschild dat een krachtig wapen moet zijn tegen terrorisme en gewelddadig extremisme, volgens de projectleider. Maar het werkt ook tegen criminaliteit in het algemeen.
Het idee is dat de aanwezigheid van het cameranetwerk een algemeen preventief effect heeft, aldus Christiaan Drieskens van de federale politie, hoofdcommissaris en nationaal projectleider ANPR. Daarnaast moet het netwerk helpen bij bewaking van grensovergangen en het verhogen van de verkeersveiligheid.
Alle kentekens worden vergeleken met verschillende lijsten met kentekens: het is de bedoeling alle regionale, provinciale en lokale ANPR gegevens te integreren in een nationale backoffice voor ANPR. De databank wordt beheerd door de federale politie en andere diensten zoals de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de douane kunnen verzoeken om toegang. Tot nu toe waren het vooral politiezones die ANPR-camera's installeerden. Drieskens hoopt dat zij hun camera's zullen aansluiten op het nationale platform. 'Niemand kan hen echter verplichten'.
Op 3 maart 2016 heb ik van uw Kamer vragen ontvangen1 over het besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW). De leden van de D66- fractie verzochten om een interdepartementaal overzicht van alle besluiten, algemene maatregelen van bestuur, ministeriële regelingen en convenanten waarbij Automatic Number Plate Recognition (ANPR) gegevens op dit moment worden gebruikt. Alsmede om een overzicht door wie die gegevens worden gebruikt en met welk doel.
In mijn brief van 14 oktober 20162 heb ik u reeds een overzicht toegestuurd met daarin alle toepassingen van ANPR binnen het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. In die brief heb ik u tevens toegezegd een soortgelijk overzicht na te sturen voor ANPR-toepassingen buiten mijn departement. Bijgevoegd vindt u de overzichten van ANPR toepassingen per departement die met ANPR werken.
Kentekenparkeren in Amsterdam blijft voorlopig toegestaan. Dat bepaalde het gerechtshof in Amsterdam dinsdag in het hoger beroep van een door Privacy First aangespannen kort geding. Het verplicht invoeren van een kenteken zou in strijd zijn met de privacy. Het hof meldt dat een kort geding niet de juiste procedure is om over deze kwestie te oordelen en geeft daarom geen inhoudelijke beslissing.
De rechtbank in Amsterdam had de vorderingen in eerste aanleg ook al afgewezen. Het gerechtshof bekrachtigt dat vonnis nu. Over het al dan niet toestaan van kentekenparkeren lopen al jaren meerdere procedures, tot aan de Hoge Raad toe.
Door parkeerders hun kenteken te laten invullen, kunnen parkeerwachters controleren of er is betaald door alleen de kentekens te scannen. Maar als iemand - bewust of onbewust - een verkeerd kenteken invoert, maar wel betaalt en een bonnetje heeft, is dat geen reden is voor een boete. In de wet staat namelijk dat er alleen een boete opgelegd kan worden als er geen parkeergeld is betaald.
