Het Antwerpse havenbedrijf - de private vennootschap die de haventerreinen en alle haveninfrastructuur beheert - betaalt maar liefst 2,3 miljoen euro om het uitgestrekte havengebied veiliger te maken via een cameranetwerk met nummerplaatherkenning langs 26 invalswegen. De plannen, waarvan de eerste studie al uit 2014 dateert, moeten wel nog goedgekeurd worden op de volgende gemeenteraad. "Als dat gebeurt, weten we vanaf volgend voorjaar wie de haven binnen- en buitenrijdt", zegt havenschepen Marc Van Peel.
"Dit 'kleine' cameraschild is een eerste stap om politie en andere diensten meer tools te geven", klinkt het bij het kabinet van binnenlandminister Jan Jambon (N-VA). "Het unieke hier is dat de camera's die betaald worden door een privépartner, gelinkt zullen worden aan de nationale ANPR-databank. Zo zal de politie een drugstrafikant kunnen volgen doorheen het hele land via ons 'groot' cameraschild."
Want naast een federaal netwerk van wel 1.000 ANPR-camera's dat momenteel langs 250 knooppunten uitgerold wordt en in 2019 volledig operationeel moet zijn, zal de nationale databank ook ANPR-gegevens van de trajectcontroles in de verschillende gewesten en de lokale politie bevatten. "Via ANPR kan de politie in real time zowel in ons land als Europees geseinde wagens onderscheppen, maar de database geeft ook de mogelijkheid om terug te keren in het verleden en routes van criminelen in kaart te brengen", klinkt het. "Dankzij de nieuwe camerawet is het bovendien mogelijk voor andere private partners zoals havens of grote industriezones om op eigen kosten ook zo'n cameranetwerk te installeren en aan te sluiten op de nationale ANPR-databank."
Aan elke inrit van Waasland Shopping Center staat sinds kort een bord dat aangeeft dat er camerabewaking is. ‘Na een testfase zijn de camera’s met nummerplaatherkenning effectief in gebruik. De nummerplaat van elke wagen wordt geregistreerd en komt terecht in een databank. Die kan alleen door de politie bekeken worden en dat gebeurt alleen wanneer er iets gebeurt’, verzekert Toon De Meester, manager van het winkelcentrum. ‘De camera's staan overigens niet gericht op de Kapelstraat of de N16.’
D66 en GroenLinks in Utrecht zijn niet te spreken over de controle van álle auto’s die een bedrijventerrein of de Meubelboulevard in Utrecht oprijden. ,,Dit is politiewerk. En hoe zit het met de privacy’’, vraagt Steven de Vries van GroenLinks zich af. Zijn D66-collega Arjan Kleuver is al net zo negatief over het initiatief van de Utrechtse bedrijven en het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV).
Sinds begin deze maand worden met de bestaande beveiligingscamera’s bij de toegangswegen van zeven bedrijventerreinen en de Meubelboulevard bij Kanaleneiland alle kentekens van passerende auto’s geregistreerd. Daarna wordt in het ‘Vermiste Auto Register’ gecontroleerd of de auto gestolen is. Is dat het geval, dan volgt een surveillance-auto van het beveiligingsbedrijf de auto tot de politie is gearriveerd. Het systeem is bedacht om de criminaliteit te verminderen. Het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV) stelt dat gestolen auto’s vaak bij bedrijventerreinen gestald worden en vaak ook gebruikt worden voor andere criminele activiteiten. Jean Huijten stelt dat de bedrijven gewoon willen voorkomen dat criminelen in hun bedrijven inbreken. ,,Dat doen ze in de regel niet met hun eigen auto.’’
Dit systeem wordt inmiddels in twaalf andere steden voornamelijk op bedrijventerreinen toegepast.
Volgens Jean Huijten van U-safe, dat de camerabeveiliging op de Utrechtse bedrijventerreinen regelt, is het systeem in 2016 aangemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens. ,,Daarnaast zijn al onze camera's op de openbare weg bij de gemeente geregistreerd en goedgekeurd. De kentekengegevens worden ook niet bewaard.''
Kentekengegevens, verkregen met bijvoorbeeld camera’s langs de weg, kunnen persoonsgegevens zijn en daarom mag de Belastingdienst deze niet zomaar bewaren, zo oordeelt de Raad van State vandaag. De hoogste bestuursrechter oordeelt dat De Belastingdienst wel de mogelijkheid heeft om de kentekengegevens nader te onderzoeken en aan een persoon te koppelen. Daarmee wordt het rijgedrag van de automobilist zichtbaar.
Een dergelijke inbreuk op de privacy mag alleen als daar een duidelijke wettelijke grondslag voor bestaat, zo schrijven de Grondwet en het EVRM (Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens) voor. Net als de Hoge Raad oordeelt de Raad van State dat die wettelijke grondslag voor het verzamelen en verwerken van deze gegevens door de Belastingdienst ontbreekt. De Belastingdienst werd eerder teruggefloten door de Hoge Raad. Die oordeelde dat de fiscus moest stoppen met het op grote schaal verzamelen en opslaan van flitsfoto’s om lease-rijders te controleren.
De Hoge Raad oordeelde in februari dat de Belastingdienst kentekenfoto's die met ANPR-camera’s zijn gemaakt niet mag gebruiken voor de controle van rittenregistraties in het kader van privé-gebruik van een auto.
Naar aanleiding van uitspraak van de Hoge Raad verzocht de Autoriteit Persoonsgegevens de Belastingdienst in maart om de kentekenfoto's direct en onomkeerbaar uit de bestanden te verwijderen en te vernietigen en haar hier over te informeren. "Voor het systematisch vernietigen van de ANPR-camerabeelden was een gestructureerd proces nog in voorbereiding. Wel heeft op een aantal momenten vernietiging van fiscaal niet-relevante beelden plaatsgevonden. Het vernietigen van het centrale bestand met ANPR-camerabeelden naar aanleiding van de uitspraak van de Hoge Raad en het nadien ontvangen verzoek tot vernietiging van de Autoriteit Persoonsgegevens nam enige tijd in beslag en is op 4 mei 2017 afgerond", aldus Wiebes.
Vanaf dat moment zijn er bij de Belastingdienst geen centrale bestanden meer met kentekenfoto's. Volgens Wiebes zijn de beelden vernietigd inclusief de bij de beelden horende metadata (gegevens over de beelden, zoals datum, tijd, plaats). Het proces om de camerabeelden uit de technische back-ups te verwijderen is nog gaande en zal 90 dagen na 4 mei gereed zijn.
Aanstaande donderdag vindt bij de rechtbank Amsterdam een nieuwe rechtszaak plaats over anoniem parkeren met contant geld. De zaak is aangespannen door stichting Privacy First. Begin 2015 won Privacy First haar eerste rechtszaak tegen kentekenparkeren: sindsdien zijn automobilisten niet meer verplicht om bij het parkeren hun kenteken in te voeren. Een jaar later werd dit oordeel bevestigd door de Hoge Raad.
Wie geen kenteken invoert ontvangt echter nog steeds een parkeerboete die pas na bezwaar, met betalingsbewijs, wordt vernietigd. "Zo word je als goedwillende burger dus nog steeds gestraft als je anoniem wilt kunnen parkeren. Het is Kafka", aldus Privacy First-voorzitter Bas Filippini. Volgens de advocaat van de privacyorganisatie is de Hoge Raad duidelijk geweest en is het verplicht invoeren van kentekens niet toegestaan. "Kentekenparkeren dient dus te worden afgeschaft", zegt advocaat Benito Boer.
Naast de vraag of kentekenparkeren rechtmatig is, zal in deze zaak met name het gebrek aan contante of anonieme betalingsmogelijkheid centraal staan.
Privacy First nodigt u hierbij van harte uit om bij de openbare rechtszitting aanwezig te zijn. Deze zal plaatsvinden op donderdagochtend 29 juni as. om 9.00u bij de rechtbank Amsterdam: zaak L.T.C. Filippini vs. gemeente Amsterdam, zaaknr. AMS 16/1758 PARKBL. Adres: Fred. Roeskestraat 73, gebouw G (Parnas). NB: dit is de nieuwe tijdelijke locatie van de rechtbank. Klik HIER voor een routebeschrijving.
Het advies gaat over het gebruik van het systeem van de zogenoemde anpr-camera's. Dit betreft het systematisch verzamelen, vastleggen, bewerken en jarenlang bewaren van gegevens over de bewegingen van voertuigen op diverse plaatsen in Nederland. De Autoriteit Persoonsgegevens vindt dat nader moet worden gekeken naar de verstrekking van de gegevens aan derden en aan het buitenland, en naar de beveiliging van het opslagsysteem.
De toezichthouder vindt dat de huidige wettekst ruimte laat voor het gebruiken van de opgevraagde gegevens voor andere doeleinden dan waarvoor de de bevoegdheid is bedoeld, namelijk het opsporen van verdachten van een misdrijf of het kunnen aanhouden van een voortvluchtige persoon. Daarnaast constateert de Autoriteit Persoonsgegevens dat het ontwerpbesluit slechts op één aspect van de informatiebeveiliging toeziet: de authenticatie van een geautoriseerde persoon. Volgens de toezichthouder ontbreken bepalingen die toezien op de beveiliging van het centrale opslagsysteem tegen bijvoorbeeld hackpogingen. Daarbij constateert de autoriteit dat in het ontwerpbesluit geen melding wordt gemaakt van het niveau van de beveiliging bij het inloggen door geautoriseerde personen; er wordt bijvoorbeeld niets gezegd over het gebruik van tweetraps- of drietrapsauthenticatie. De toezichthouder wil dat de minister dit nader uitwerkt.
Eind 2016 besloot de regering van België dat er ongeveer 1.000 ANPR-camera's langs de Belgische autosnelwegen worden geïnstalleerd: een cameraschild dat een krachtig wapen moet zijn tegen terrorisme en gewelddadig extremisme, volgens de projectleider. Maar het werkt ook tegen criminaliteit in het algemeen.
Het idee is dat de aanwezigheid van het cameranetwerk een algemeen preventief effect heeft, aldus Christiaan Drieskens van de federale politie, hoofdcommissaris en nationaal projectleider ANPR. Daarnaast moet het netwerk helpen bij bewaking van grensovergangen en het verhogen van de verkeersveiligheid.
Alle kentekens worden vergeleken met verschillende lijsten met kentekens: het is de bedoeling alle regionale, provinciale en lokale ANPR gegevens te integreren in een nationale backoffice voor ANPR. De databank wordt beheerd door de federale politie en andere diensten zoals de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de douane kunnen verzoeken om toegang. Tot nu toe waren het vooral politiezones die ANPR-camera's installeerden. Drieskens hoopt dat zij hun camera's zullen aansluiten op het nationale platform. 'Niemand kan hen echter verplichten'.
