De registratie van privégegevens in centrale databanken stond vroeger symbool voor naderend onheil. Is bezorgdheid over de uitholling van privacy iets voor mensen van boven de 50? Of lijkt dat zo? 

In ieder geval was Nederland in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw volgens Tilburgse onderzoekers een „privacyparadijs”. Het frame van het maatschappelijk debat over privacy was tot dan toe de Tweede Wereldoorlog. Daarna zette de internetrevolutie alles op z’n kop.

Tussen 1940 en 1945 bleek de overheid immers soepel te hebben voldaan aan de Ausweispflicht en de administratie van Joden. Die gezagsgetrouwe houding had desastreuze gevolgen – dat zouden de (post-) babyboomers niet weer laten gebeuren. Schuldbesef en een kritische houding jegens het gezag gingen hand in hand. Privacy was de schuttersput van het moderne verzet. Een eventuele identificatieplicht op straat stond gelijk aan heulen met de nazi’s.

Het Tilburgse rapport Van privacyparadijs naar controlestaat uit 2007 laat de omslag zien. Na de val van de Muur sloeg de schaalvergroting toe. Automatisering en digitalisering kwamen begin jaren negentig op gang. Het koppelen van databases begon. De informatie waar de volkstellers in 1981 niet om durfden aan te bellen, kon voortaan gewoon uit databases worden geplukt. 

De eerste bewakingscamera’s werden in 1999 opgehangen, onder vrij weinig protest. De terreuraanslag van 11 september 2001 gaf hooguit een nieuwe impuls aan het opkomende veiligheidsdenken en de bijbehorende inperking van de persoonlijke levenssfeer. Tweederde van de bevolking gaf na de aanslagen aan veiligheid belangrijker te vinden dan privacy. ‘Ik heb toch niets te verbergen’ werd een gevleugelde repliek. De burger was immers gewend aan sociale media, gsm-navigatie, smartphones, intelligente zoekmachines, gezichtsherkenning, kentekenregistratie en andere overheidscamera’s. Zo werd een nieuwe sociale norm geboren – het transparante leven. De burger die niets te verbergen heeft – en dat ook niet meer kan of zou weten hoe dat moet.

Alles bij de bron; NRC [digiabo] [Thnx-2-Niek]