Het Centrum voor Jeugd en Gezin heeft de pubers een vragenlijst gestuurd, met de vraag die in te vullen en in hun schooltas te stoppen. Ergens in de komende twee maanden gaat een jeugdverpleegkundige met ze in gesprek; dan komt de vragenlijst van pas.
De VVD vindt het ,,ernstig'' dat op die wijze persoonlijke, gevoelige informatie openbaar kan worden. ,,Een puber-rugzak is geen veilige omgeving.'' In de lijst staat onder meer de vraag aan meisjes of ze al een keer ongesteld zijn geweest. Verder komt naast allerlei algemene medische onderwerpen eventueel druggebruik aan de orde, de vraag of er ooit sprake is geweest van ongewenste seksuele handelingen, en hoe de financiële situatie thuis is.
Ongeveer 10 jaar geleden, had ik plannen om een roman te schrijven over een toekomst waarin het idee van een persoonlijke levenssfeer volledig was ingestort, waar elk kind dat geboren werd een "ondersteunings werker" kreeg toegewezen die hulp kon bieden als het opgroeiende kind uit dreigde te groeien tot een 'moeilijk kind' en tegelijkertijd het kind veiligheid bood tegen problematisch gedrag van de ouders. Het idee van een eigen intimiteit en persoonlijke verantwoordelijkheid die niet meer bestond in deze toekomstvisie, waar de veiligheid het enige principe was geworden en alle relaties werden gemedieerd door een door de staat betaalde professional.
Natuurlijk is het boek nooit geschreven en vandaag, na het van kracht worden van de nieuwe kinderen en jongeren (Scotland) Act, is het al bijna achterhaald en niet langer een futuristische fantasie dat ieder kind zijn eigen "hulpverlener" zal hebben hun toegewezen bij de geboorte. Het is een realiteit geworden.
Dinsdag stemt de Eerste Kamer over de nieuwe Jeugdwet. De wet heeft vergaande impact op de privacy van de jeugd en hun ouders. Het hele verhaal begon een jaar of zeven geleden met de introductie van het elektronische kinddossier (EKD). Het papieren, lokale, dossier werd vervangen door een centrale, voor iedereen toegankelijke, versie. En als je dan toch bezig bent, stop je er gewoon nog wat meer informatie in. Vervolgens kregen we ook nog een landelijke verwijsindex risicojongeren (VIR). Daarin komen meldingen bij elkaar over jongeren. Met als doel dat hulpverleners niet langs elkaar heen werken.
Dit alles zorgt ervoor dat er inmiddels een enorme opslag van gegevens over de jeugd plaatsvindt. Ouders van net geboren kinderen krijgen al heel snel bezoek waarbij een enorme lijst met vragen voorbij komt. Alle antwoorden verdwijnen in het dossier. Alle bezoekjes aan instanties als een consultatiebureau leveren weer aanvullingen op. Als een kind vijf jaar is, komt er een brief van de JGZ met daarbij weer heel veel vragen (check vraag 21). Vrijwel niemand heeft in de gaten dat je eigenlijk helemaal geen antwoord hoeft te geven. Hoewel je dat natuurlijk weer verdacht maakt, dan lijk je immers een zorgmijder.
Maar check gerust wat ze allemaal over uw kind verzamelen in dat dossier. Het dossier blijft bewaard tot het 35 levensjaar van het “kind”. Dus met een beetje pech zorgt een “vlekje” in het dossier ervoor dat een belangrijke baan met screening geen mogelijkheid meer is....
...Wat wel duidelijk is, is dat de ingeslagen weg de diverse instanties aanzet om vooral nog een stapje verder te gaan. Zo wordt er onder de noemer “schoolkracht” bij tweedeklassers van het middelbaar onderwijs een vragenlijst afgenomen. Ouders geven passief toestemming als ze niet reageren op een brief die ze vlak voor het afnemen krijgen. Alle vragenformulieren lijken anoniem, maar zijn dat niet. De school krijgt weliswaar geen toegang tot de individuele lijsten, de GGD wel. Het wordt gekoppeld aan een burgerservicenummer.
In Zeeland zijn sinds deze maand de medische gegevens van alle kinderen digitaal te raadplegen.
In het digitaal dossier jeugdgezondheidszorg staan alle 'contactmomenten' van opgroeiende kinderen met de GGD. Daarbij gaat het onder meer om de hielprik kort na de geboorte en divers andere tests thuis en op de consulatiebureaus.
Het computernetwerk is volgens Corry Brand van de GGD alleen in te zien in een beschermde omgeving, waar uitsluitend bevoegde medewerkers van de jeugdgezondheidsdienst toegang tot hebben.
Twee weken geleden lag er een brief van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) op onze deurmat. Het bleek een kennisgeving van een afspraak voor onze zoon met de jeugdverpleegkundige van de GGD Jeugdgezondheidszorg. Met twee vragenlijsten op naam, vol vragen die betrekking hebben op de persoonlijke levenssfeer van zowel het kind als zijn directe omgeving. Al lezende sloeg bij ons verbazing om in verontwaardiging.
Een oproep voor een gezondheidsonderzoek in het kader van de Wet op de publieke gezondheid? Opslaan in een digitaal dossier en 16 jaar bewaren. Een gesprekje van 20 minuten met een onbekende verpleegkundige. Die namens de GGD alles wil weten en gaat noteren op een computer.
Als we bellen horen we van de GGD dat het om een routineafspraak gaat. Alle kinderen in de tweede klas van het Voortgezet Onderwijs ontvangen deze uitnodiging. Alle? Wil dat zeggen dat iedereen in Nederland tot 19 jaar een digitaal dossier krijgt? Een dossier dat zij bewaren tot een kind 35 jaar oud is.
In dat geval beschikt de overheid straks grofweg over 7 miljoen dossiers, digitaal opgeslagen in één centrale databank met heel wat meer dan alleen groei- en ontwikkelingsgegevens.
Als onderdeel van een mini-dossier staat op ouders-online een uitgbreid antwoord op onderstaande vraag;
We hebben bezwaar gemaakt tegen het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) voor ons en onze kinderen. Kun je dat ook doen voor het Elektronisch Kind Dossier (EKD) of gaat dat gelijk mee met je bezwaar tegen het EPD?
We gaan nu een traject in op school met ons kind, en zijn bang voor rondzwervende info. Maar daar werd gezegd dat alles overal wordt vernietigd als het kind 12 wordt, en dat het niet in een systeem komt.
.... De voor- en nadelen van Elektronisch Kinddossier (EKD) werden bediscussieerd in de workshop Databases. Geert Munnichs liet in deze workshop zien dat databases de digitale ruggengraat vormen van onze maatschappij en ging met deelnemers dieper in op vragen als: wie doet wat met welke gegevens, en heb je daar nog grip op als individu? ....
Verslag debat 'Databeest en cookiemonster in informatieland' in de Balie.
Natuurlijk is het gemakkelijk om via uw klantprofiel bij bol.com suggesties voor andere muziek of auteurs te krijgen. Maar profilering door digitale databases kan ook negatieve gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer een zorgpremie hoger wordt door uw surfgedrag, of wanneer uw kind door een mismatch in het elektronisch kinddossier in een risicogroep wordt ingedeeld.
Woensdag 17 november hield het Rathenau Instituut een debatavond in De Balie over de betrouwbaarheid en de transparantie van databases: 'Databeest en cookiemonster in informatieland'. Belangrijkste conclusie: er moet duidelijkheid komen in hoe privégegevens in databases terecht komen, wie er inzage hebben en wat de doeleinden van deze digitale databases zijn.
