Ja, goedemorgen, mensen. Pak even koffie, ga niet te dicht bij mekaar zitten. Welkom bij de briefing ‘Noodtoestand voor binnenlandse bestuurders’. Binnenkort zal het kabinet op basis van art. 54 Wet Veiligheidsregio’s, de noodbevoegdheden van het regionale en lokale gezag naar zich toe trekken. Effectief is Grapperhaus dan minister van crisis en corona – en dus de baas.
Tot nu toe gold GRIP 4, de Gecoördineerde Regionale Incidentbestrijdings Procedure, waarin de voorzitter van de veiligheidsregio het voor het zeggen had. Enfin, de druk moet er nu op. We moeten nu gaan handhaven, alles doen om de verspreiding te vertragen. We zagen de mensen al in drommen op de stranden en parken in de lentezon lopen. Die moeten daar weg.
Overigens zeg ik er meteen bij dat handhaven ook averechts kan werken. Uit de Ebola-uitbraak hebben alle gezondheidsautoriteiten geleerd dat verplichte quarantaine burgers ook op de vlucht kan jagen. Als mensen bang zijn, trekken ze hun eigen plan - voor je het weet gaan ze wc papier hamsteren...
...Hoe zou de noodtoestand er in Nederland dan uitzien, werd veel gevraagd. Bij ons heet dat in art. 103 van de Grondwet een ‘uitzonderingstoestand, ter handhaving van de in- en uitwendige veiligheid’. Klik even de ‘Coördinatiewet Uitzonderingstoestanden’ aan, in lijst A en B vind je alle extra bevoegdheden van de minister, de commissaris van de koning en de burgemeester. Het gedwongen evacueren van de bevolking, onder water zetten van land ter verdediging, onteigening van woningen, gedwongen inkwartiering, activeren van de dienstplicht, invoering van noodgeld, het vorderen van vliegtuigen. Heel mei 1940 komt voorbij. Het parlement heeft dan even niks te zeggen.
Voor corona is vooral de Wet Publieke Gezondheid relevant. Corona is door de minister aangewezen als een ‘groep A’ bedreiging, net als polio en pokken. Op die wettelijke basis kan de voorzitter van de veiligheidsregio een burger uit z’n huis halen, in een ziekenhuis isoleren en aan medisch onderzoek onderwerpen. De burgemeester kan ook een behandelend arts dwingen om de gegevens over die patiënt te verstrekken, ter beoordeling van het besmettingsgevaar. Dat mag alleen bij een ernstig gevaar voor de volksgezondheid. Beroepsgeheim, recht op fysieke integriteit, vrijheid van gaan en staan – ook in een rechtsstaat kunnen grondrechten worden opgeschorst.
Feitelijk kan de burgemeester met deze procedure dus iedere burger tenminste vijf dagen uit het sociale verkeer nemen. Uiteraard kan de burger de rechter opheffing van isolatie of quarantaine verzoeken, eventueel met een eis van compensatie. Ik zag deze week al advocaten met ‘coronapiket’.
Alles bij de bron; NRC