Buitenland

Er gaan meer en meer stemmen op om het gebruik van een app in te zetten in de strijd tegen corona. Sinds viroloog Marc Van Ranst de komst van de app bevestigde op de nationale televisie, lijkt dit scenario onafwendbaar. Via zo'n corona-app zouden wetenschappers kunnen inschatten wie waar geweest is, op welk moment, en wie eventueel in contact geweest is met een besmet persoon. De app stuurt vervolgens een bericht naar deze persoon, zodat hij of zij zich kan isoleren om zo verdere besmettingen te voorkomen...

...Om efficiënt te zijn moeten er voldoende mensen bereid zijn de app te willen gebruiken en moet er voldoende testcapaciteit zijn. Uit de bevraging van de Universiteit Antwerpen blijkt dat alvast niet het geval. Slechts de helft van de ondervraagden wil een corona-app gebruiken. En liefst 80% van diegenen die dat niet willen, is sterk bezorgd over de privacy en de gevoeligheid van de gegevens.

Daarom eisen wij dat het duidelijk is wie allemaal toegang heeft tot deze data. Want wat we absoluut willen vermijden is dat deze gegevens in verkeerde handen terechtkomen. Iets waar ook de Israëlische denker Yuval Noah Harari al eerder voor waarschuwde. Verder is het absoluut noodzakelijk dat de gegevens automatisch gewist worden wanneer ze niet meer relevant zijn.

Alleen als mensen er kunnen op vertrouwen dat de gegevens die vrijgegeven worden door het gebruik van hun smartphone in goede handen zijn, dat er geen misbruik van gemaakt kan worden, dat er voldoende transparantie is over wie deze gegevens bewaart, wie er toegang tot heeft, waarvoor ze gebruikt worden, hoe ze beveiligd worden én mits de nodige privacy gerespecteerd wordt, zullen mensen bereid zijn er gebruik van te maken. Is dat niet het geval, dan heeft het geen zin geld te investeren in de ontwikkeling van de corona-app, aangezien deze nutteloos zal zijn. Respect voor de privacy lijkt dan ook de sleutel tot het succes van deze onderzoeksmethode.

Het recht op privacy is niet absoluut en in tijden van nood kan het zijn dat bepaalde maatregelen moeten genomen worden die onze vrijheden beknotten. Maar bij elke maatregel moet nagegaan worden of die noodzakelijk is om het beoogde doel te bereiken en of voldaan is aan de voorwaarde van proportionaliteit. Tegelijk moet het duidelijk zijn dat de noodmaatregelen beperkt zijn in de tijd.

Laat ons er alsjeblieft voor waken dat nu, in allerijl, geen maatregelen kunnen genomen worden die er voor zorgen dat we nooit meer normaal zullen leven. Privacy is een belangrijk mensenrecht. Wie daar nog aan twijfelt moet dringend het boek 'De Cirkel' van Dave Eggers (her)lezen. Kati Verstrepen is voorzitter van de Liga voor Mensenrechten.

Alles bij de bron; Knack

Iedereen zit nu in de schuilkelder met maar één gedachte: de besmetting helpen afremmen. Dat heeft overal grote gevolgen. De kansen die deze noodtoestand biedt aan populisten zijn wel duidelijk – EU-lidstaat Hongarije wordt straks met decreten bestuurd, zonder tijdslimiet. Angst en wantrouwen zijn een perfecte voedingsbodem voor de autoritaire staat. In de ‘hygiënestaat’ dreigt de eventueel besmettelijke burger steeds digitaal te worden gevolgd, herkend en ingeperkt naar Chinees voorbeeld.

Er is inmiddels een sentiment vóór het inperken van burgerrechten, namelijk naar de mate waarin ze bestrijding van de pandemie in de weg zouden staan. Dan wordt dit dus een kansel waar almaar be careful what you wish for wordt geroepen.

Deze week zagen we het gezag optreden op basis van noodrecht. Het kwam neer op een samenscholingsverbod en een afstandsplicht...Volgende week breekt de lente door – benieuwd of de verlengde ‘targeted lockdown’ het dan houdt.

Inmiddels legt het College voor de Rechten van de Mens op z’n website uit welke vrijheidsrechten het kabinet heeft ingeperkt en waarom dat nu wel mag. Vrijheid van vergadering en betoging, de bewegingsvrijheid, de godsdienstvrijheid, het recht op privéleven, het eigendomsrecht, de toegang tot de rechter en het recht op onderwijs. Sterker nog, het kabinet heeft een plicht om dat te doen. Zolang die inbreuken op de vrijheid proportioneel zijn en bij wet geregeld, zijn ze gerechtvaardigd.

Intussen breekt de politie ‘coronafeestjes’ op, met de nieuwe boetebepaling in de hand. Maar gebeurt dat nu ook op privé terrein? In Lemmer stond de politie kennelijk in een woning de bewoners te bekeuren. En in Amsterdam werden dansende studenten van hun balkon gestuurd. En waar haalt Zeeland het recht vandaan om bewoners uit hun eigen (tweede) woning weg te sturen? Ik was nog zo tevreden over burgemeester Bruls van Nijmegen die in Nieuwsuur bezwoer dat de staat ‘niet achter de voordeur’ komt.

Binnenkort horen we wel van de rechter of het recht op de privésfeer onder noodrecht nog bestaat. 

Alles bij de bron; NRC

Wat pas geleden nog een scène leek uit een slechte sciencefictionfilm, is in Nederland werkelijkheid geworden. De politie gebruikt sinds vorige week drones met luidsprekers om mensen op stranden en pleinen te manen om afstand van elkaar te houden. En behalve met drones, experimenteren overheden, veiligheidsdiensten en bedrijven met allerlei omstreden technologische hulpmiddelen om corona in te dammen.

Techbedrijf Google gaat locatiedata van gebruikers uit 131 landen waaronder Nederland rapporteren en deze week startte een Europees consortium met de ontwikkeling van een Europese variant van een contactapp die de locatie van alle gebruikers kan bijhouden en zo kan registreren of ze tijd hebben doorgebracht met besmette personen.

Onderzoekers van Oxford University in Science riepen overheden op om zulke apps vooral te gebruiken. Besmette personen met weinig symptomen kunnen zo namelijk makkelijker worden opgespoord en geïsoleerd.

De maatschappelijke, economische en menselijke kosten van het niet gebruiken van technieken als traceerapps kúnnen zo hoog zijn dat dit soort extreme middelen tijdelijk gerechtvaardigd kan zijn. Er is sprake van een duidelijke botsing van grondrechten. Het recht op vrijheid en privacy is in coronatijd soms niet te verenigen met het recht op veiligheid, en zelfs het recht op leven. 

Maar juist nu privacy in deze noodsituatie soms anders kan worden gewogen, verdient die extra bescherming. Het grootste gevaar is dat de extreme inbreuken straks niet zullen worden teruggeschroefd als de coronacrisis voorbij is. Zonder duidelijke termijnen en eindpunten (‘horizonbepaling’ zouden juristen zeggen) dreigt een blijvende ontsporing van de surveillancestaat. 

De ervaring na de aanslagen van 11 september 2001 leert dat ook als de crisis al jaren voorbij is, de bijzondere bevoegdheden, controles en vrijheidsbeperkingen blijven bestaan en zelfs het nieuwe normaal worden. De huidige crisis mag geen legitimiteit verschaffen aan een permanente opschorting van vrijheden.

Het is eigen aan noodsituaties dat de staat zijn macht probeert te vergroten. Het haastig invoeren van surveillancetechnologie is helaas niets nieuws. Dat betekent dat politici buitengewoon moeten oppassen. Uitzonderlijke inbreuken op vrijheden moeten gepaard gaan met uitzonderlijke voorzorgsmaatregelen.

Een grondrecht blijft ook nu, júíst nu, een grondrecht en verdient dus de allerstevigste bescherming. De dystopische massasurveillance, achtervolgapps, vermanende politiedrones en bijbehorende opschorting van vrijheden mogen nooit het nieuwe normaal worden.

Alles bij de bron; NRC

Als iemand de risico’s van technologie kan duiden, is het Schaake. Jarenlang hield ze zich namens D66 in het Europees Parlement bezig met de macht van grote technologiebedrijven. Ze speelde een belangrijke rol bij de afschaffing van roamingkosten voor bellen in het buitenland en ook bij de afgedwongen netneutraliteit in Europa....

...Daarom waarschuwt ze: in crises als deze moeten we opletten voor verregaande maatregelen die de privacy van burgers op een zijspoor zetten...

Waar moeten we op letten tijdens deze crisis?

‘Op bedrijven die ineens locatiedata beschikbaar stellen aan overheden voor de bestrijding van de crisis. Zoals het Israëlische bedrijf NSO Group, dat hackt journalisten en activisten, had zijdelings met de moord op journalist Kamal Kashoggi te maken en ziet nu zijn kans schoon de reputatie op te poetsen. Dat het aan zo veel data van burgers kan komen is juist het bezwaar. Het draait het nu slim om in zijn voordeel. Zorgelijk is ook dat privacy-organisaties als Access Now niet durven te zeggen dat het gebruik van telefoondata een slecht idee is. Ze komen alleen met voorwaarden.’

Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, zegt: onder deze omstandigheden ga ik niet mijn vinger opsteken en de privacywetgeving erbij halen. ‘Ik vind het opmerkelijk hoe snel privacy-organisaties een stap opzij doen. Wat levert het verzamelen van telefoondata eigenlijk op? Hoe bestrijd je daarmee het virus, zeker aangezien we niet op grote schaal op het virus testen in Nederland? We moeten ook oppassen voor schijnoplossingen.’

Het kan in kaart brengen met wie je in contact bent geweest. ‘Wellicht kan dat met locatiegegevens. Dan wordt zichtbaar dat ik in een supermarkt ben geweest en zeg, langs veertig mensen ben gekomen en ik zou later ziek worden. Wat betekent dat precies? Moeten die veertig mensen opgespoord en in quarantaine? Wat lossen die telefoondata precies op? 

Als je al overtuigd bent door de waarde van telefoondata, wat ik niet ben, moet je het gebruik heel goed kaderen. Er is de neiging om het andersom te gebruiken: doe maar, we zien wel of het nuttig is. Als eenmaal zo’n macht wordt afgegeven, wordt die zelden teruggedraaid.’

...‘Wat nu cruciaal is: pas op dat er geen onomkeerbare stappen worden genomen. Bedrijven en overheden zijn altijd op zoek naar meer data, meer online macht, het veroveren van markten. Onder druk wordt alles vloeibaar, maar juist in een crisis moet de kern van rechten die ons beschermen overeind blijven.’

Alles bij de bron; Volkskrant

Een reeks aankondigingen van controleacties in West-Vlaanderen, maar ook het eigengereide optreden van minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V), brengt een golf aan tegenreactie op gang.

Komend weekend belooft door het warme weer een grote test te worden voor de coronamaatregelen. Maar het belooft ook een heet debat te worden in politieke kringen: de discussie over hoe ver de staat mag tussenkomen met politieoptredens, met de inzet van warmtecamera’s, met controles in warenhuizen en met kliklijnen, veroorzaakt commotie. Als morgen de superkern bijeenkomt, belooft de privacydiscussie fors op tafel te liggen.

• Morgen komt de ‘superkern’ opnieuw samen, de tien partijen die via volmachten het minderheidskabinet van Sophie Wilmès (MR) steunen. Dat belooft een stevige vergadering te worden op het thema van ‘privacy‘.
  
  
• Want bij verschillende partijen leeft op z’n minst irritatie over de aanpak van een aantal ‘sheriffs’ die de coronacrisis aangrijpen om zichzelf een profiel van stoere jongen aan te meten.
  
  
  • Het optreden van West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé (CD&V) op Radio 1, gisterenochtend, wekte verbijstering: hij had het over ‘kliklijnen‘ om je buren aan te geven, over “controles in supermarkten“, roadblock-controles, en warmtecamera’s. Dat alles om mensen met een tweede woning aan zee weg te houden.
  • Tegelijk kwam het nieuws van De Crem, die zich als minister van Binnenlandse Zaken scherp profileert op het thema, dat die eenzijdig via een omzendbrief een grotere greep op de gemeentepolitie wilde leggen.
  • En ook de vraag of de politie zomaar eenzijdig woningen kan binnenvallen, zonder huiszoekingsbevel, om lockdownparties stil te leggen, dook prominent op. Binnenlandse Zaken interpreteert daar plots een absolute uitzonderingsregel (als een huis in brand staat, bijvoorbeeld, of er is een gaslek) om dat toch af te dwingen.
    
    
• De discussie doet eigenlijk terugdenken aan de crisis van 2016, na de terreuraanslagen in Brussel en Zaventem. Toen nam vooral N-VA fel de leiding, om, samen met MR, te proberen zo veel mogelijk ‘veiligheidsmaatregelen’ erdoor te duwen, militairen op straat te krijgen, en toch een stukje de politiestaat te installeren.

De sheriffs krijgen forse tegenwind.

• De liberalen staan binnen de regering duidelijk op een heel andere lijn. Zowel afscheidnemend voorzitter Gwendolyn Rutten (Open Vld) als kandidaat-voorzitter Egbert Lachaert (Open Vld) kwamen op het voorplan om de CD&V’ers in hun kot te duwen:
  
  
  • “Er kan geen sprake van zijn dat de lokale politie meteen onder Binnenlandse Zaken wordt geplaatst. Dan worden het regels om de regels en dreigen we in een politiestaat terecht te komen”, zo stelde Rutten.
  • Opvallend ook, in de discussie over lockdownparties stilleggen zonder huiszoekingsbevel, was Rutten zeer scherp: “Zonder de toestemming van het parket is zo’n huiszoeking onaanvaardbaar.”
  • Lachaert ondervroeg dan weer De Crem in de Kamer, en lijstte daarbij nog eens op wat er allemaal van grondrechten in de prullenmand dreigde gegooid te worden. Hij kreeg opvallend applaus vanop vele banken (die uiteraard wel grotendeels leeg bleven).
  • Uitgerekend Theo Francken (N-VA), prominent Kamerlid, gooide zich met een paar tweets stevig in de discussie. “Drones, warmtezoekers, kliklijnen, … Deze volmachtenregering moet corona bestrijden, geen politiestaat organiseren.” En ook “De Raad van State was heel duidelijk in haar advies op volmachtenwet van vorige week: noodmaatregelen kunnen enkel binnen het kader van de grondrechten van het EVRM-verdrag en de Grondwet. Geen politiestaat.”
  • Vervolgens kwam ook CD&V-voorzitter Joachim Coens met een duidelijke boodschap: “In deze bijzondere tijden kunnen tijdelijk uitzonderlijke maatregelen nodig zijn, maar binnen het kader van onze Europese democratie, overal in Europa. Scheiding van de machten, vrije meningsuiting, recht op eerbiediging privéleven, vrijheid van vereniging, …”

Journalistiek in tijden van corona: Niet bepaald om vrolijk van te worden.

• Het IPI, het International Press Institute, dat wereldwijd persvrijheid in het oog houdt, kwam gisteren met cijfers rond de crisis en journalistiek.
  
  
• Ze rapporteren 69 gevallen van aanvallen op journalisten of op z’n minste zware censuur.
  
  
  • 16 journalisten werden gearresteerd en opgesloten omdat ze berichten over de crisis op een manier die de overheid niet aanstaat.
  • In 11 gevallen is er sprake van zware beperkingen van toegang tot informatie.
  • Ook 12 keer is er gewoon censuur opgelegd door de overheid.
  • In 10 landen is er sprake van misbruik van de noodwetten en speciale bevoegdheden die overheden zichzelf gegeven hebben, om de persvrijheid aan banden te leggen.
  • Opvallend overigens: dit is niet enkel het geval in Azië (17 zaken), er zijn meer infracties vastgesteld in Europa (24 zaken).
    
• Dat het ‘fake news’ hoogtij viert, weten we ondertussen. De opvallendste bewering is misschien eentje die op Russische sites opduikt. België zou massale besmetting hebben opgelopen door groepsseks, en dus zou onze minister van Volksgezondheid dat voortaan verboden hebben.
  
  
• De Russen hadden zelfs gedetailleerde cijfers: een lockdownparty van 500 mensen zou ontspoord zijn in een orgie, waarbij 380 mensen corona hadden opgelopen. Creatief zijn ze dus wel, in hun fake news, die Russen.

Alles bij de bron; NewsMonkey

YouTube hoeft op basis van Europese regels het e-mailadres, het telefoonnummer of het ip-adres die zijn gebruikt om illegaal bestanden online te zetten, niet te verstrekken aan een rechthebbende. Dat adviseert de advocaat-generaal aan het EU-Hof.

Bij inbreuk op een intellectuele-eigendomsrecht kunnen rechterlijke instanties volgens de Europese richtlijn intellectuele eigendomsrechten wel de 'namen en adressen' van inbreukmakers vorderen, maar dat heeft geen betrekking op het e-mailadres, het telefoonnummer of het ip-adres die zijn gebruikt bij het online plaatsen. Dat schrijft advocaat-generaal Saugmandsgaard Øe in zijn advies aan het Europees Hof van Justitie. Dat advies wordt meestal opgevolgd.

Alles bij de bron; Tweakers

Hoeveel privacy mag de bestrijding van het coronavirus ons kosten, vraagt het filosofisch elftal zich af. ‘Door de retoriek van het vraagstuk – privacy of gezondheid? – trekt privacy altijd aan het kortste eind.’ Hoeveel privacy mag de bestrijding in de coronacrisis kosten? Twee filosofen uit het elftal maken zich zorgen.

...“In tijden van crisis is een pro-privacyverhaal altijd moeilijk te verkopen”, zegt Fleur Jongepier, onderzoeker aan de Radboud Universiteit en gespecialiseerd in digitale ethiek. “De bescherming van onze gezondheid is nu urgent en andere zaken moeten daarvoor wijken. Maar dat betekent niet dat die andere zaken, zoals privacy, ook minder belangrijk zijn. Het lijkt misschien onschuldig om voor het grotere goed onze data even wat minder te beschermen, maar het gevaar is dat we nu bepaalde privacy-inbreuken acceptabel gaan vinden, puur vanwege de uitzonderlijke ­situatie, en dat we die ook voor lief nemen na de crisis. Als de rivier eenmaal is verbreed, is het moeilijk om die weer in te dammen.”...

...“Het doet me denken aan het boek ‘De weg naar slavernij’ (1944) van econoom en filosoof Friedrich Hayek. Hayek laat daarin zien dat op het moment van een enorme urgentie, zoals oorlog, het volk bereid is hun leiders verregaande bevoegdheden toe te kennen. Die krijgen de vrije hand en er is geen tijd voor discussie, want bij het vechten tegen de grote vijand is haast geboden. 

“Nu is de grote vijand Covid-19 en vertalen journalisten voor ons wat de virusmaatregelen concreet betekenen. Ik ben heus niet bang dat Nederland verandert in een dictatuur, maar Hayek toont dat wat je gehaast optuigt in een crisissituatie vervolgens doorrolt naar de fase erna. De vraag is dan inderdaad: hoe krijg je die controle die je uit handen gaf weer terug? Daar moeten we niet achteraf over nadenken, maar nu.”...

Jongepier: “Een tijdslot op de nieuwe maatregelen is daarom cruciaal. Na de pandemie moeten deze regels weer vervallen, maar daar hoor ik heel weinig over. Ook moeten we ons bij elke maatregel afvragen: heiligt het doel de middelen? Of is minder zwaar geschut even effectief? Lastig is dat je door het stellen van dit soort vragen nu al snel in een nare hoek wordt gedreven. De retoriek van deze vraagstukken – privacy of gezondheid? – zorgt ervoor dat privacy altijd aan het kortste eind trekt. "Vergeet echter niet dat privacy een mensenrecht is, dat cruciaal is voor het bestaan van een liberale samenleving en nauw samenhangt met autonomie en welzijn.”...

...Teule: “Het argument ‘ik heb niets te verbergen, dus voor mij maakt het niet uit’ is de afgelopen jaren gelukkig regelmatig onderuitgehaald. Ook als je je keurig gedraagt, kunnen je data worden misbruikt. Denk aan een toekomstige werkgever die je beoordeelt op je ziektegeschiedenis of een zorgverzekering die in de gaten houdt of je genoeg sport. Als meer van onze data openbaar worden voor de coronabestrijding, is het ook van belang dat deze data na de pandemie weer vernietigd worden, zodat ze niet voor andere zaken kunnen worden gebruikt. Dat moet duidelijk worden vastgelegd.”

Jongepier: “Het verzamelen van ­data wordt vaak gerechtvaardigd met het argument: het gaat om anonieme data. Maar zogenaamde anonieme data die bij elkaar worden geharkt, zijn vaak alsnog te herleiden tot een persoon. Dus als gezegd wordt dat enkel anonieme data worden gebruikt, is daarmee nog niet gezegd dat privacy is gewaarborgd.”

Alles bij de bron; Trouw

En daar was dan de eerste: een demonstratie van taxichauffeurs werd verboden. Om er zeker van te zijn dat het verbod gehandhaafd zou worden stonden extra mensen en materiaal paraat, maar het kwam niet tot verdere burgerlijke ongehoorzaamheid.

Waarom is dat interessant? Op 24 maart verduidelijkte de Rijksoverheid zichzelf: Veelgestelde vragen over de aanpak in Nederland. Daar viel deze vraag op: “Zijn demonstraties nu ook verboden?” Het antwoord: “Nee. Voor demonstraties geldt een ander wettelijk kader en de normale procedure.”

Inmiddels, bij het verlengen van de maatregelen tot en met 28 april, blijkt de tekst iets gewijzigd. We lezen nu: “Zijn demonstraties nu ook verboden? Demonstraties  zijn ook samenkomsten, maar daarvoor geldt de Wet openbare manifestaties en de normale procedure. Informeer bij uw gemeente naar de regels.” .....

.... In geval van demonstratie zal elk bezwaar tegen een verbod snel sneuvelen op bepalingen in geldende wetten en verordeningen waarmee, op grond van bescherming van de volksgezondheid, het demonstratierecht terzijde kan worden geschoven.

Of het nu om een demonstratieverbod of een bijstandsbesluit gaat, tegen elk overheidsbesluit kan natuurlijk bij de rechter bezwaar worden gemaakt. De vraag is alleen of een rechtbank een zaak ontvankelijk zal verklaren om in behandeling te nemen. Zoals het er nu naar uitziet is alleen al artikel 9, lid 2 uit de Grondwet voldoende om een zaak kansloos te maken: De wet kan regels stellen ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden.....

.... Het laat wel zien dat enige alertheid geboden is. We schreven het hier al: De uitzonderlijke noodsituatie is niet alleen een testcase voor het vermogen van regering én burgers hoe een gezondheidscrisis te boven te komen, het is tevens een testcase voor de rechtsstaat. Zeker als het lang gaat duren of als maatregelen strenger worden.

Alles bij de bron; Sargasso