Niet alleen querulanten maken oneigenlijk gebruik van de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob), maar ook ambtenaren. Dat zegt Wob-specialist Roger Vleugels naar aanleiding van zijn bestudering van een ambtelijk onderzoek naar het aantal Wob-verzoeken in Nederland. De Wob wordt in Nederland minuscuul gebruikt, concludeert Vleugels. De totale kosten zijn veel lager dan in andere landen. ‘Wij doen per 100.000 inwoners twaalf tot vijftien Wob-verzoeken. In andere landen is dat 100 tot 200.'

Volgens de eigen definitie van de overheid zijn net iets meer dan 100 Wob-verzoeken van de 2000-2500 niet gericht op het doel van de Wob maar op frustratie van het bestuur, stelt Vleugels. Bij de politie is de meerderheid van de verzoeken gericht op obstructie, maar dat heeft de politie aan zichzelf te wijten, vindt Vleugels. ‘De pilots bewijzen dat het beter kan, maar het vergt politieke wil om dat in te voeren.’ 

Zowel de Nederlandse als de vergelijkende buitenlandse gegevens zijn door Vleugels gezuiverd van Wob-verzoeken die op individuele belangenbehartiging zijn gericht en dat geldt ook voor Wob-verzoeken bij de politie, waar veruit de meeste Wob-verzoeken worden ingediend (15000 tot 17000 per jaar). Die zijn volgens Vleugels voor de overgrote meerderheid gericht op persoonlijke belangenbehartiging of uit frustratie over boete-inning ingediend.

Tegelijk was het wel de brandstof voor de discussie over oneigenlijk gebruik van het Wob-instrument, vertelt Vleugels. 'Sinds 2005 nam dit soort verzoeken een enorme vlucht. Donner kwam met getallen over alle Wob-verzoeken, maar wat bleek: 95 procent kwam van de politie.' Onlangs zag Vleugels hoe cijfers werden gepresenteerd aan minister Plasterk. 'De gegevens van de politie en de gemeenten zaten dwars door de rest heen. Maar het eigenlijke aantal is dus erg laag. En je gaat toch ook geen autowegen sluiten vanwege een paar spookrijders?'

Instructie VNG om creatief te boekhouden

Volgens Vleugels zijn gemeenten ook nog eens geïnstrueerd door de VNG om het aantal verzoeken op te krikken door creatief boekhouden. 'Maar de meeste gemeenten registreren de Wob-verzoeken niet eens, vanwege de verwaarloosbare werkdruk.'

Alles bij de bron; BinnlandsBestuur