De Cyberwet is nog niet besproken in de Kamer en er ligt alweer een wijzigingsvoorstel. Dit voorstel wijzigt vooral hoe de geheime diensten moeten omgaan met zogenaamde bulkdata: Enorme bergen gegevens waarvan het grootste deel gaat over mensen waar de diensten geen onderzoek naar doen. Jouw gegevens dus.
Vorig jaar diende Bits of Freedom een klacht in omdat de geheime diensten gegevens van miljoenen burgers langer bewaarden dan zij wettelijk mochten. Ze kregen gelijk en bevrijdden daarmee deze gegevens uit de klauwen van de geheime diensten.
Nadat de diensten zo het deksel op de neus kregen ligt er nu een voorstel om de regels over hoe de geheime diensten met bulkdata omgaan, inclusief deze termijn, aan te passen. En het ziet er niet goed uit voor onze privacy en gegevensbescherming. Opnieuw dreigt machtsmisbruik beloond te worden met machtsuitbreiding.
In de wet zoals die nu geldt moeten de geheime diensten de enorme bergen gegevens die zij verzamelen zo snel mogelijk beoordelen op relevantie. Daarvoor hebben zij maximaal anderhalf jaar de tijd, en gegevens die niet relevant zijn moeten meteen worden vernietigd. In dit voorstel wordt die maximale termijn geschrapt.
Bovendien wordt de eis om gegevens zo snel mogelijk op relevantie te beoordelen ook geschrapt. Daarmee verandert het karakter van deze zogenaamde beoordelingstermijn feitelijk in een bewaartermijn. Met als groot risico dat de schifting, waarbij delen van de gegevenssets die niet relevant zijn direct vernietigd worden, niet langer plaatsvindt.
Bits of Freedom vindt het grootschalig verzamelen van gegevens, waarbij het grootste deel gaat over burgers die niet in de belangstelling van de diensten staan, problematisch. Met de verzameling en verwerking van deze gegevens wordt een inbreuk gemaakt op de fundamentele rechten en vrijheden van grote groepen burgers. Het is daarom van extra groot belang dat wanneer het gebruik van deze gegevenssets wordt gereguleerd er sterke waarborgen in komen te staan. Daarom moet er minimaal aan de volgende punten worden voldaan:
- Handhaaf de eis om gegevens zo snel mogelijk op relevantie te beoordelen en niet relevante gegevens te vernietigen.
- Laat de beoordeling plaatsvinden op een zo granulair mogelijk niveau.
- Laat de toezichthouder een volledige, bindende toets uitvoeren op elke verlenging van de termijn, waarbij ook getoetst wordt op proportionaliteit. Kijk daarbij niet naar gebruik, maar naar waarde van de gegevens voor het onderzoek.
- Introduceer een maximaal, en zo klein mogelijk, aantal verlengingen van de termijn.
- Regel dat gegevens die nog niet op relevantie zijn beoordeeld niet mogen worden gedeeld met buitenlandse diensten.
- Wanneer er één bulkdataregime komt moet dat ook gelden voor alle bulkdata, en dus ook voor bulkdata die is verzameld met de informantenbevoegdheid of verkregen via buitenlandse diensten.
Alles bij de bron; Bits-of-Freedom