Het is een subtiele verwijzing naar de klassieker 1984 van de Engelse schrijver George Orwell: een in het duister gehulde agent met haviksogen die burgers bespiedt. Opgemaakt in de huisstijl van de gemeente Rotterdam en voorzien van de tekst ‘Bevoegd en Bereid. Wees gewaarschuwd’. Rechtsonder staat het officiële logo van de dienst Stadstoezicht. De boodschap? Big Brother is watching you.
Vrijwel elke stad in Nederland beschikt inmiddels over (een vorm van) stadstoezicht, maar ‘probleemstad’ Rotterdam spant met 600 medewerkers de kroon. Ze hebben de laatste jaren steeds meer ‘kerntaken’ van de politie heeft overgenomen en van het stadsbestuur steeds meer bevoegdheden heeft gekregen. Zo worden zij ook ingezet om bijstandsfraudeurs en spijbelaars op te sporen.
Ook hebben de Rotterdamse ordehandhavers een ‘geweldsinstructie’: zij mogen niet alleen bekeuringen uitschrijven voor kleine vergrijpen, maar ook tegenstribbelende burgers in de boeien slaan.
„De dienst ontwikkelt zich meer en meer tot een soort nieuwe, bestuurlijke gemeentepolitie”, zegt de Rotterdamse ombudsman Anne Mieke Zwaneveld. Ze ontvangt „behoorlijk veel klachten” van burgers. „In negen van de tien gevallen gaat het om onheuse bejegening. Mensen voelen zich niet netjes behandeld.”
Ook Fractievoorzitter Arno Bonte van GroenLinks deelt die mening. Hij spreekt van „een soort gemeentelijke politiedienst die alsmaar verder uitdijt, en mensen om het minste of geringste op de bon slingert, terwijl de meeste stadswachten onvoldoende zijn opgeleid”. Niet voor niets lopen confrontaties met burgers geregeld uit de hand, stelt Bonte. „Conflictbeheersing is een vak en dat beheersen de meesten niet.”