Voor de bescherming van digitale, persoonlijke gegevens over ziekte en gezondheid is de invoering van het patiëntgeheim een belangrijke stap maar er zijn aanvullende maatregelen nodig, zeggen Maartje Niezen en Petra Verhoef, onderzoekers bij het Rathenau Instituut.
Onze medische gegevens zijn steeds meer in digitale vorm in te zien. Midden volgend jaar gaat iedere Nederlander zelf al die data beheren via persoonlijke gezondheidsomgevingen (pgo’s). Dit zijn digitale datakluisjes met al onze eigen gezondheidsgegevens uit verschillende bronnen, zoals medische dossiers en apps. We kunnen dan deze data delen met andere zorgverleners.
Handig, want zo hoeft je oude moeder niet telkens bij iedere zorgverlener haar verhaal opnieuw te vertellen...
...Het vraagt van burgers namelijk de nodige digitale vaardigheid bij het inzien, controleren, interpreteren en (toestemming geven tot) delen van de eigen gezondheidsdata.
Daarnaast moeten burgers er ook op kunnen vertrouwen dat professionals in de zorg of hun naasten hen helpen om hierbij goede keuzes te maken. Verder zijn er andere vangnetten nodig. Te denken valt aan het oprichten van een instantie of fonds waar burgers terecht kunnen om verhaal te halen als gegevens onrechtmatig zijn gebruikt of tot een onjuiste diagnose leiden.
Kortom, een patiëntgeheim invoeren is een belangrijke stap om burgers en hun gezondheidsgegevens beter te beschermen, maar aanvullende maatregelen zijn nodig. Overheid en professionals in de zorg moeten burgers ondersteunen in hun nieuwe rol als datamanager en er moet een vangnet komen voor als het toch misgaat.
De Amerikaanse autoriteiten gaan de komende jaren op bijna alle vliegvelden gezichtsherkenning inzetten om vertrekkende luchtvaartpassagiers te controleren. Op deze manier wil het ministerie van Homeland Security controleren dat reizigers hun visumtermijn niet hebben overschreden.
Het systeem maakt gebruik van foto's van paspoort- en visumaanvragen, en interacties met de Amerikaanse douane die bij binnenkomst een foto neemt. Deze afbeeldingen worden in een database opgeslagen en vervolgens vergeleken met de beelden van vertrekkende reizigers. Het Amerikaanse ministerie spreekt van een "biometric exit" die de komende vier jaar bij 97 procent van de vertrekkende passagiers zal worden ingezet.
Het Europees Parlement heeft toegestemd met de creatie van een biometrische database met gegevens van burgers van de Europese Unie en buiten de EU. De database bestaat uit een serie verbonden systemen voor grenscontrole, migratie en rechtshandhaving, en moet doorzoekbaar worden.
“Het systeem dat onder de nieuwe regels valt omvat het Schengen Information System, Eurodac, het Visa Information System (VIS) en drie nieuwe systemen: het European Criminal Records System for Third Country Nationals (ECRIS-TNC), het Entry/Exit System (EES) en het European Travel Information and Authorisation System (ETIAS)”, aldus EU-ambtenaren
De nieuwe database krijgt de naam Common Identity Repository (CIR), schrijft ZDNet. De bedoeling is dat hier gegevens van ruim 350 miljoen mensen in samen worden gebracht. CIR verzamelt zowel identiteitsgegevens – zoals namen, geboortedata en paspoortnummers – als biometrische gegevens, zoals vingerafdrukken en gezichtsscans. De data moet beschikbaar worden voor alle grenscontroles en rechtshandhavingsorganisaties.
CIR werd vorige week maandag goedgekeurd door het Europees Parlement. Sindsdien is er ook kritiek gekomen van privacy-voorvechters, die de creatie van CIR een “point of no return” noemen op het gebied van een “Big Brother gecentraliseerde EU-staatsdatabase”.
Zodra CIR eenmaal ontwikkeld is en draait, wordt het één van de grootste databases ter wereld die mensen volgt. De systemen van de Chinese overheid en het Aadhar-systeem van India zijn als enige groter. In de Verenigde Staten hebben de Customs and Border Protection (CBP) en de FBI vergelijkbare biometrische databases.
In de Verenigde Staten heeft een achttienjarige man een rechtszaak tegen Apple aangespannen waarin hij 1 miljard dollar van de techgigant eist. De man zou door toedoen van Apples gezichtsherkenningssysteem onterecht gearresteerd zijn voor diefstallen in enkele Apple Stores.
De man werd op 29 november vorig jaar gearresteerd nadat hij onterecht gelinkt werd aan winkeldiefstallen in Apple Stores in Boston, New Jersey, Delaware en Manhattan. Kennelijk beschikte de echte dader over zijn gestolen identiteitskaart met daarop zijn naam, adres en andere persoonlijke gegevens. Hij zou die kaart in de winkels gebruikt hebben om zichzelf te identificeren. Omdat er geen foto op de identiteitskaart stond, zou het gezichtsherkenningssysteem van Apples winkels de gegevens ten onrechte gekoppeld hebben aan de foto van de echte dief.
Toen een detective na de arrestatie de beelden van Apples bewakingscamera’s onderzocht, bleek dat de dader totaal niet op de man leek. Voor de diefstal in Boston, waar spullen ter waarde van zo’n 1100 euro werden ontvreemd, had hij volgens Bloomberg bovendien een alibi.
Ter compensatie voor de valse beschuldigingen en de 'stress en ontberingen' die dat met zich meebracht, eist hij middels een rechtszaak nu 1 miljard dollar van Apple. Inmiddels zijn de aanklachten tegen hem in drie van de vier staten ingetrokken. Alleen in New Jersey loopt momenteel nog een onderzoek naar zijn betrokkenheid bij de diefstal.
In een op de vijf gemeenten zorgen buurtpreventiegroepen voor gedoe. Buurtbewoners spelen voor eigen rechter of de sociale controle wordt te groot. Dat blijkt uit een groot landelijk onderzoek naar buurtapps die voor een veilige buurt moeten zorgen.
Socioloog Vasco Lub die voor het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid deed onderzoek naar onder andere buurtapps. "We telden zo'n 3000 appgroepen en 700 patrouillerende teams in 200 gemeenten." Gemeenten stimuleren dat vaak, maar hebben niet altijd een plan om de appgroepen in goede banen te leiden.
De sociale controle moet niet doorslaan in een wijk, weet de onderzoeker. "Dat zorgt voor spanningen in een woonwijk. Dat buren denken: waar bemoei jij je mee?" Ook moeten gemeenten en de politie volgens Lub niet denken dat ze hun handen af kunnen trekken van een wijk met buurtpreventie.
Lub adviseert gemeenten dan ook een duidelijke visie te bedenken voor buurtpreventie, beter om te gaan met burgermeldingen en grenzen te stellen aan de inzet van burgers bij het bestrijden van criminaliteit.
De Autoriteit Persoonsgegevens geeft organisaties zes tips voor het opstellen van een privacybeleid, aangezien uit onderzoek van de toezichthouder blijkt dat hier nog weleens wat mis mee is. Via een privacybeleid kunnen organisaties aantonen hoe zij gegevens van bijvoorbeeld klanten beschermen.
Naar aanleiding van het onderzoek doet de Autoriteit Persoonsgegevens zes aanbevelingen voor het opstellen van een privacybeleid.
1. Beoordeel of de organisatie verplicht is om een privacybeleid in te richten.
2. Gebruik interne en/of externe expertise.
3. Leg het beleid vast in één document.
4. Wees concreet.
5. Maak het beleid bekend.
6. Wanneer het niet verplicht is kan het toch verstandig zijn een privacybeleid op te stellen.
Vijf personen die eind 2017 betrokken waren bij een blokkade op de A7 hoeven hun dna niet af te staan aan de dna-databank van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Negen van de veroordeelde verdachten ging tegen de afname van hun dna in beroep. Van twee verdachten mag het dna wel worden opgenomen. Bij twee veroordeelden zijn bij de dna-afname fouten gemaakt in een formulier. Hun bezwaren zijn formeel gegrond verklaard, maar hun dna mag eventueel opnieuw worden afgenomen. Dat heeft de raadkamer van de rechtbank in Leeuwarden bepaald.
Eind vorig jaar werden 34 mensen veroordeeld tot een taakstraf voor hun betrokkenheid bij de blokkade van de A7 op 18 november 2017. Op grond van de Wet dna-onderzoek voor veroordeelden kan van iemand die - kort gezegd - veroordeeld is wegens een misdrijf tot een werkstraf of een gevangenisstraf dna worden afgenomen, aldus strafrechtadvocaten Anker & Anker.
Volgens de rechtbank zijn de feiten waarvoor de klagers zijn veroordeeld niet "dna-waardig". Hetgeen waar de verdachten zich schuldig aan hadden gemaakt is redelijkerwijs niet op te sporen met dna-onderzoek. Op grond van die feiten alleen kon volgens de rechtbank geen dna worden afgenomen. Daarna toetste de rechtbank op de kans op herhaling van feiten die wel dna-waardig zijn. Dit werd gebaseerd op het strafblad van de klagers, als dit aanwezig was.
De vijf personen van wie het beroep gegrond werd verklaard hadden geen strafblad of waren veroordeeld voor feiten die heel oud en heel licht waren, of die niet met dna-onderzoek zijn op te sporen. De twee klagers van wie het dna wel mag worden opgenomen hadden een strafblad met wel dna-waardige feiten. Bij de resterende twee klagers waren fouten gemaakt in de formulieren rond de afname. Hun bezwaren zijn formeel gegrond verklaard maar hun dna mag eventueel opnieuw worden afgenomen.
Alle politieagenten worden dit jaar uitgerust met een bodycam, zo heeft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid laten weten.
Politieagenten mogen mensen op publiek toegankelijke plekken via een bodycam filmen. Het filmen gebeurt dan als uitvoering van de algemene politietaak en als vorm van 'niet-stelselmatige observatie'. "De bodycam wordt daarbij altijd openlijk en duidelijk zichtbaar gedragen", zo laat de politie weten.
Opgenomen beelden kunnen, mits toegestaan volgens de wet, bijvoorbeeld worden gebruikt om daders op te sporen of als bewijs in een strafzaak. Daarnaast kunnen de opnamen gebruikt worden voor politie-onderwijs, training en coaching, interne onderzoeken, klachtafhandeling en organisatie- en wetenschappelijke onderzoeken. Niet bruikbare beelden worden vernietigd. Hoe lang de beelden bewaard blijven hangt af waarvoor de opnamen zijn verzameld en worden verwerkt.
