De EP-leden hebben met 464 stemmen vóór, 92 stemmen tegen en bij 65 onthoudingen groen licht gegeven voor nieuwe wetgeving om journalisten en media in de EU te beschermen tegen politieke of economische inmenging.
Op grond van de nieuwe regels worden de EU-landen verplicht de onafhankelijkheid van de media te beschermen en alle vormen van inmenging in redactionele beslissingen verboden.
Autoriteiten mogen geen druk uitoefenen op journalisten en redacteuren om hun bronnen openbaar te maken. Zo mogen ze hen niet vastzetten of sancties opleggen, hun kantoren niet doorzoeken, en ook geen intrusieve surveillancesoftware op hun elektronische apparaten installeren.
Het Parlement heeft belangrijke voorzorgen toegevoegd om het gebruik van spyware toe te staan. Dit zal altijd per geval moeten worden bekeken en is alleen mogelijk met toestemming van een rechterlijke autoriteit die ernstige misdrijven onderzoekt waarop een vrijheidsstraf staat.
Zelfs in deze gevallen hebben de betroffen personen het recht om op de hoogte worden gehouden na de surveillance. Bovendien kunnen zij de surveillance aanvechten voor de rechter.
De EP-leden hebben ervoor gezorgd dat de verordening een mechanisme bevat om te voorkomen dat zeer grote onlineplatforms zoals Facebook, X (het voormalige Twitter) of Instagram willekeurig onafhankelijke media-inhoud verwijderen of de toegang ertoe beperken.
Deze platforms moeten eerst onafhankelijke media onderscheiden van niet-onafhankelijke bronnen. Een platform moet het een mediakanaal laten weten als het van plan is om inhoud te verwijderen of de toegang ertoe te beperken. Het kanaal moet 24 uur de tijd krijgen om te reageren. Pas na het antwoord van het kanaal (of als dat uitblijft) kan het platform de inhoud verwijderen of de toegang ertoe beperken als deze nog steeds niet voldoet aan de voorwaarden ervan.
Alles bij de bron; Europarlement
Het Parlement heeft met 523 stemmen voor, 46 tegen en bij 49 onthoudingen de AI-verordening goedgekeurd om de veiligheid en de naleving van de grondrechten te waarborgen en innovatie te stimuleren.
De nieuwe regels hebben tot doel de grondrechten, de democratie, de rechtsstaat en de milieuduurzaamheid te beschermen tegen AI-systemen met een hoog risico. Tegelijkertijd moeten ze innovatie stimuleren en van Europa een leider maken op het gebied van AI. Met de verordening komen er verplichtingen voor AI-systemen op basis van de potentiële risico’s en gevolgen die ze met zich meebrengen.
Op grond van de nieuwe regels worden bepaalde AI-toepassingen verboden die de rechten van burgers in gevaar brengen. Denk daarbij aan systemen voor biometrische categorisering op basis van gevoelige kenmerken, of aan de ongerichte scraping van gezichtsafbeeldingen van het internet of CCTV-beelden om databanken voor gezichtsherkenning aan te leggen.
Daarnaast komt er een verbod op emotieherkenning op het werk en op school. Hetzelfde geldt voor burgerscores, voorspellend politiewerk dat uitsluitend is bedoeld om mensen te profileren of hun kenmerken te beoordelen, en AI waarmee menselijk gedrag wordt gemanipuleerd of de kwetsbaarheden van mensen worden uitgebuit.
Verbod met vrijstellingen voor rechtshandhavingsinstanties
Het gebruik van systemen voor biometrische identificatie op afstand (RBI) door rechtshandhavingsinstanties wordt in beginsel verboden. Alleen in limitatief opgesomde en nauwkeurig omschreven omstandigheden kan hiervan worden afgeweken.
RBI-systemen mogen alleen in real time worden ingezet als aan strikte waarborgen wordt voldaan. Zo mogen ze alleen tijdens een beperkte periode en binnen een beperkt geografisch gebied worden gebruikt en moet de rechter of de administratie vooraf specifieke toestemming hebben gegeven. Deze systemen kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om gericht te zoeken naar een vermiste persoon of om terroristische aanslagen te voorkomen. RBI-systemen die achteraf worden ingezet (“RBI achteraf”), worden beschouwd als systemen met een hoog risico. De toestemming van de rechter moet in zulke gevallen verband houden met een strafbaar feit.
Ook worden er duidelijke verplichtingen ingevoerd voor andere AI-systemen met een hoog risico. Deze kunnen namelijk aanzienlijke schade toebrengen aan de gezondheid, de veiligheid, de grondrechten, het milieu, de democratie en de rechtsstaat. AI-systemen met een hoog risico worden onder meer gebruikt op het gebied van kritieke infrastructuur, onderwijs en beroepsopleidingen, en werkgelegenheid.
Ze worden ook ingezet in essentiële particuliere en openbare diensten, zoals de gezondheidszorg en het bankwezen. Verder worden ze toegepast op het gebied van rechtshandhaving, migratie en grensbeheer, justitie en democratische processen, bijvoorbeeld om verkiezingen te beïnvloeden.
Deze systemen moeten transparant en nauwkeurig zijn, en de risico’s ervan moeten worden beoordeeld en beperkt. Bovendien moeten in het geval van systemen met een hoog risico logboeken worden bijgehouden en moet menselijk toezicht mogelijk zijn. Burgers hebben het recht om klachten over AI-systemen in te dienen en uitleg te krijgen over beslissingen die zijn genomen op basis van AI-systemen met een hoog risico en die gevolgen hebben voor hun rechten.
AI-systemen voor algemene doeleinden en de modellen waarop ze zijn gebaseerd, moeten voldoen aan bepaalde transparantievereisten, zoals voor de EU-wetgeving over auteursrecht en ze moeten informatie publiceren over de content gebruikt voor trainingen. Voor krachtigere modellen die systeemrisico’s met zich mee kunnen brengen komen er aanvullende vereisten. Denk daarbij aan de uitvoering van modelevaluaties, de beoordeling en beperking van systeemrisico’s, en de rapportage van incidenten.
Daarnaast moeten kunstmatige of gemanipuleerde afbeeldingen, audiobestanden en video-inhoud (“deepfakes”) duidelijk als zodanig worden aangeduid.
Alles bij de bron; Europarlement
Bij studentenverenigingen zijn ze niet welkom. Studentenkortingen gelden voor hen lang niet altijd. En in veel studentensteden mogen ze niet meedoen aan de introductieweek voor nieuwe studenten.
Maar als het om fraudebestrijding gaat, is er in Nederland wél bijzondere aandacht voor de mbo-student. Vorige week bleek dat de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) een mbo-opleiding ziet als risicofactor voor fraude met de uitwonendenbeurs. Net als een lage leeftijd en een kleine afstand tot het ouderlijk huis, volgens een onderzoek van advies- en accountantsbureau PwC.
Het onderzoek kwam er na publicaties van Hoger Onderwijs Persbureau, NOS op 3 en journalistiek onderzoeksplatform Investico over de discutabele fraudebestrijding van DUO.
Het gevolg van DUO’s fraudebestrijdingsmodel is dat „voornamelijk mbo-studenten met een niet-Nederlands klinkende naam” de afgelopen tien jaar werden geselecteerd voor fraudecontroles.
Het zijn namelijk vooral studenten met een migratieachtergrond die dichtbij hun ouders blijven wonen. Bovendien hadden studenten uit wijken waar veel migranten wonen een twee keer hogere kans om geselecteerd te worden in de tweede fase van het selectieproces, waarin handmatig werd geselecteerd.
Tussen 2012 en 2023 onderwierp DUO 26.800 studenten op basis van het bovengenoemde risicoprofiel aan een huisbezoek. Daarmee controleert de instantie of de student daadwerkelijk op het opgegeven adres woont en dus terecht een uitwonendenbeurs (466,69 euro per maand in 2024) ontvangt, die hoger is dan de thuiswonendenbeurs (121,33 euro).
69 procent van deze studenten bleek geen misbruik te hebben gepleegd, schrijft PwC in zijn rapport. Daarin staat ook dat er geen „wetenschappelijke maatstaven” zijn om te beoordelen of een risicoselectiemodel goed of slecht presteert, maar dat uit het onderzoek een „beeld naar voren” komt dat de selectiecriteria van DUO een groep selecteerde waarvan een „relatief groot percentage” géén misbruik pleegde.
Demissionair minister Robbert Dijkgraaf (Onderwijs, D66) heeft, namens het kabinet, zijn excuses aangeboden voor de „indirecte discriminatie” bij de controles van DUO.
Alles bij de bron; NRC [abonnement noodzakelijk] [Thnx-2-Niek]
Op 14 juli 2017 kon de Nederlander met een Turkse achtergrond plotseling niet meer bij zijn bankrekeningen: de minister van Buitenlandse Zaken had alles bevroren. Volgens inlichtingendienst AIVD was de man namelijk betrokken bij een marxistisch-leninistische organisatie die door Turkije en de Europese Unie als terroristisch is aangemerkt. De man zou daar geld voor hebben ingezameld en een tijdschrift hebben verspreid dat hun aanslagen en aanslagplegers verheerlijkte.
Na een vergeefse bezwaar- en beroepsprocedure volgde hoger beroep bij de Raad van State. De man vond dat hij zich niet goed kon verdedigen. In het AIVD-rapport noch in het ministersbesluit stond waar de beschuldigingen op waren gebaseerd. Volgens de AIVD ging het om vertrouwelijke gegevens. De man wist dus niet hoe hij dan fondsen zou hebben geworven, of welke delen van het tijdschrift de bevriezing rechtvaardigden. ...
...De Raad van State stelt vast dat het moeilijk is om je te verdedigen als de stukken geheim zijn. Toch blijft het recht op een eerlijk proces in essentie overeind, vindt de Raad van State, omdat er de nodige waarborgen in de wet staan.
Zo mag de rechter wel kennis nemen van de geheime stukken, mits de betrokkene daarmee akkoord gaat.
Uit de ingediende stukken kon de Raad van State echter niet opmaken hoe de man geld zou hebben verstrekt, terwijl dit de belangrijkste beschuldiging was. De vertegenwoordiger van de minister vertelde dat de AIVD gewoonlijk niet het hele onderzoeks-dossier aan de minister en aan de rechter geeft. De dienst zelf was ondanks een uitnodiging niet aanwezig.
De Raad van State vindt het AIVD-rapport onvoldoende grond voor bevriezing. Na zesenhalf jaar komen de tegoeden van de man per direct vrij.
Alles bij de bron; NRC [abonnement noodzakelijk] [Thnx-2-Niek]
Eerst denk ik nog dat ik het verkeerd zie. Maar het is echt zo: aan het raamkozijn van het huis van mijn overbuurman is een camera bevestigd. En de lens staat onmiskenbaar rechtstreeks gericht op de voorgevel van mijn huis.
De eerste reactie? Een vloek. Daarna, in een boze reflex, de rolgordijnen naar beneden.
In heel Nederland hingen er begin 2023 313.354 camera’s. In 2019 waren dat er nog ‘slechts’ 228.5309. De cijfers komen van de politiedatabase Camera in Beeld, een project waarbij particulieren, bedrijven en overheden hun beveiligingscamera’s aanmelden zodat de politie bij een strafrechtelijk onderzoek snel kan zien of er ergens camerabeelden zijn op te vragen.
Bij het Juridisch Loket hebben ze wel vaker vragen over dit onderwerp gehad. Op de vraag ‘wat kan ik doen als mijn buren een camera ophangen?’ komt een pasklaar antwoord, inclusief stappenplan.
1 is controleren of de buren zich aan de regels houden. Die regels zijn helder; alleen filmen om het eigen huis te beveiligen.
2; De buren moeten aan de omgeving duidelijk maken dat er een camera hangt. Bijvoorbeeld met een waarschuwingsbord. Expres stiekem andere mensen filmen is verboden.
3: In gesprek gaan met de buren.
4 is om een schriftelijk verzoek te sturen om de camera te verplaatsen.
Bij 5 komt de politie om de hoek kijken en bij 6 de Autoriteit Persoonsgegevens.
Als laatste 7e stap rest de gang naar de rechter.
Sander Flight heeft van cameratoezicht zijn specialiteit als zelfstandig adviseur en onderzoeker gemaakt en noemt de cijfers van Camera In Beeld het topje van de ijsberg van het aantal daadwerkelijke camera’s in de openbare ruimte in Nederland. Er zijn alleen al 1,2 miljoen deurbelcamera’s.
Nog zo’n weetje waar je van kunt schrikken: zo’n 90 procent van de beveiligingscamera’s neemt óók de publieke ruimte mee.
Alles bij de bron; AD
De Europese digitale identiteit wordt niet verplicht om diensten in de Europese Unie te kunnen afnemen, zo heeft demissionair staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering laten weten. De bewindsvrouw reageerde naar aanleiding van vragen van GroenLinks-PvdA. De partijen wilden weten wat de risico's zijn dat de Europese digitale identiteit (EDI) voor veel meer zaken ingezet gaat worden dan oorspronkelijk is bedoeld en aangekondigd, ook wel function creep genoemd.
De staatssecretaris stelt dat organisaties en bedrijven in de hele EU geen diensten kunnen aanbieden waarbij alleen een Europese digitale identiteit is te gebruiken. "Hier vloeit uit voort dat bedrijven die een EDI-wallet accepteren altijd een alternatief moeten bieden", aldus de staatssecretaris.
De alternatieven die organisaties moeten bieden kunnen zowel digitaal als niet-digitaal zijn.
Alles bij de bron; Security
De Eerste Kamer is vandaag akkoord gegaan met de 'Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma' die de inlichtingendiensten meer mogelijkheden geeft.
De nieuwe wet geeft de diensten de mogelijkheid om af te wijken van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv 2017). Daarnaast wordt ook het toezicht aangepast.
Zo zal, in plaats van bindende toetsing vooraf door de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB), er tijdens en na de inzet van een bevoegdheid toezicht plaatsvinden door de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD). De CTIVD kan een operatie per direct stopzetten en besluiten dat de gegevens die hierbij verkregen zijn moeten worden vernietigd.
Tevens wordt het makkelijker om internetverkeer dat via de kabel loopt af te tappen. Een andere aanpassing is dat het mogelijk wordt voor de diensten om tijdens een lopend onderzoek, waarbij een aanvaller overstapt naar een nieuwe server of apparaat, deze te blijven volgen zonder dat er eerst toestemmingsaanvraag moet worden ingediend.
Daarnaast worden bulkdatasets, die uit onderschepte gegevens bestaan, standaard anderhalf jaar bewaard, maar kan die periode steeds worden verlengd. Ook is een beroepsmogelijkheid geïntroduceerd bij de Raad van State. Hiermee wordt volgens het ministerie een weeffout in het stelsel van toetsing en toezicht hersteld en ligt de definitieve uitleg van de wetgeving bij de rechter.
Vorige week debatteerde de Eerste Kamer over de tijdelijke wet. Daaruit bleek dat een groot deel van de woordvoerders van mening is dat de tijdelijke wet noodzakelijk is, maar er was ook kritiek. De Partij voor de Dieren noemde het een sleepwet in vermomming. Daarnaast waren er bij de meeste fracties zorgen of de tijdelijke wet - die vier jaar van kracht zal zijn - voldoende is om de langverwachte herziening van de Wiv 2017 tot stand te doen komen.
Bovendien waren er zorgen over de in de tijdelijke wet voorgestelde wijziging van het toezichtstelsel op de diensten en het delen van data met buitenlandse veiligheidsdiensten.
Alles bij de bron; Security
Om effectief te kunnen zijn en blijven in de opsporing moet de politie gebruik kunnen maken van nieuwe technologieën, waaronder gezichtsherkenningstechnologie, zo stelt demissionair minister Yesilgöz van Veiligheid en Justitie. Ze reageerde op Kamervragen van D66 over het gebruik van gezichtsherkenningssoftware door de politie.
Begin januari meldde Nieuwsuur dat de minister de politie toestemming had gegeven voor het experimenteren met gezichtsherkenningssoftware, ook al ontbreekt specifieke wetgeving.
"In het Nieuwsuur-item waaraan wordt gerefereerd spreekt de woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens uit dat er op dit moment geen expliciete wettelijke grondslag bestaat voor de inzet van gezichtsherkenning. Dat betekent echter niet dat er geen wettelijke grondslag bestaat voor de toepassing van technologie door de politie en dat het handelen van de politie niet voldoet aan het legaliteitsbeginsel", reageert de minister op een vraag van Kamerlid Sneller.
Sneller had Yesilgöz gevraagd of ze ook vindt dat deze methodes moeten worden gestaakt totdat er uitsluitsel is gegeven over de wettelijke grondslag daarvan. "Ik deel deze opvatting niet", antwoordt de minister.
Het Kamerlid wilde ook van de minister weten in hoeverre ze het wenselijk vindt om te experimenteren met een gevoelige technologie als gezichtsherkenning die inbreuk maakt op de privacy van mensen, terwijl er discussie is over het al dan niet bestaan van een wettelijke grondslag. "Om effectief te kunnen zijn en blijven in opsporing moet de politie gebruik kunnen maken van nieuwe technologieën, waaronder gezichtsherkenningstechnologie.
Alles bij de brn; Security
Pagina 70 van 653
